Thứ Sáu, 31 tháng 7, 2009

TÀI LIỆU ÔN TẬP MÔN TRIẾT HỌC

Caâu 1 : Trình baøy quan ñieåm nhaân sinh quan trong Trieát hoïc Phaät

Giaùo AÁn Ñoä coå ñaïi.

* Sô löôïc tieåu söû :

_ Phaät Giaùo laø traøo löu toân giaùo, xuaát hieän khoaûng TK6 TCN ôû mieàn Baéc

AÁn Ñoä. Phaät Giaùo phaûn aùnh söï phaûn ñoái ñaïo Balamon, söï phaân chia ñaúng

caáp khaéc nghieät, ñoøi töï do tö töôûng, lyù giaûi söï khoå ñau cuûa con ngöôøi, vaø

ñi tìm con ñöôøng ñeå giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi khoå ñau.

_ Phaät Giaùo ñöôïc xaây döïng treân cô sôû ñôøi soáng cuûa ñöùc Thích Ca Maâu Ni

(Sakyamauni – töùc laø baäc hieàn giaû doøng Sakya ) Phaät (Buït) coù nghóa laø

ñaáng giaùc ngoä ngöôøi khaùc.

_ Lòch söû cuûa ñaïo Phaät ñöôïc ghi cheùp trong kinh Jakata ( ñöôïc vieát sau

khi Phaät ñaõ maát 100 naêm ), theâm nöõa, toân giaùo khi xaây döïng toân giaùo cuûa

mình thöôøng theâm thaét caùc chi tieát ñeå laøm taêng chaát linh thieâng. Tuy

nhieân, giôùi nghieân cöùu ñeàu thoáng nhaát ôû caùc ñieåm sau :

+ Phaät laø ngöôøi coù thaät, con cuûa vöông haàu soáng caïnh daõy nuùi Malayia,

boá laø Suildhodina, vaø meï laø Maga. Töông truyeàn ñöùc Phaät khi sinh ra noùi

ñöôïc ngay, 1 tay chæ leân trôøi, 1 tay chæ xuoáng ñaát, meï ñöùc Phaät maát, soáng

vôùi dì gheû ( cuõng laø dì ruoät ).

+ Theo Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Vieät Nam; Phaät sinh 624 TCN, theo taøi lieäu

cuûa Trung Quoác trong taùc phaåm Tyø Baø Sa Luaän cho raèng Phaät sinh 486-

386 TCN.

+ Phaät ñi tu vì : ngay töø nhoû laø ngöôøi töø bi yeâu thöông nhaân loaïi. Naêm 19t,

vua baét Phaät laáy vôï, vì sôï Phaät boû nhaø neân moãi laàn Phaät ñi chôi ñeàu cho ñi

theo vaø 4 laàn Phaät ñi chôi ñeàu gaëp caûnh khoå. Naêm 29t, Phaät töø boû taát caû (

vôï, con, cung ñieän ) ñeå ñi tu. Luùc ñaàu tu ôû doøng Sankhya ( laáy roi quaät

vaøo ngöôøi ) 6 naêm nhöng khoâng giaùc ngoä neân Phaät ñaõ boû xuoáng nuùi ñoåi

caùch tu. Phaät ngoài goác caây boà ñeà 48 ngaøy vaø khi nhaän 1 baùt söõa töø tay coâ

gaùi chaên boø, coù 1 luoàng saùng töø trôøi chieáu xuoáng neân giaùc ngoä.

+ Sau ñoù Phaät trôû veà doøng Sankhya giaùc ngoä cho caùc baïn cuøng tu, roài

truyeàn ñaïo khaép nôi, gaëp muøa möa thì löu laïi, muøa khoâ thì tieáp tuïc truyeàn

ñaïo.

+Naêm 80t, ñöùc Phaät maát ôû Korilaga, sau khi maát xaùc Phaät ñöôïc thieâu vaø

laáy tro ñeå thôø ôû chuøa Xaù Lôïi ( nôi thôø cuûa Phaät ).

_ Lyù thuyeát Phaät Giaùo môû ra 1 vaán ñeà raát môùi veà nhaân sinh : Phaät chuû

tröông khoâng taùn thaønh ñaúng caáp. Sau khi ñöùc Phaät maát. Ca Dieáp ñaõ trieäu

taäp Keát taäp 1 goïi laø vöông saùng. Hoïc troø cuûa Phaät ngoài nhôù laïi lôøi Phaät

daïy roài bieân soaïn Kinh Taïng & Luaät Taïng. Keát taäp 2 ñöôïc trieäu taäp sau

khi ñöùc Phaät maát 100 naêm, xuaát hieän maâu thuaãn : 1 soá ñoâng ñoøi söûa laïi

Kinh Tang & Luaät Taïng, 1 soá khaùc trung thaønh neân chia thaønh 2 phaùi. Keát

taäp 3 ñöôïc hoïp 245 TCN ôû Pata Lipatra döôùi söï baûo trôï cuûa vua kabusa :

bieân soaïn hoaøn chænh veà 3 kinh : luaân, sö, taïng . Keát taäp 4 hoïp TK2 döôùi

söï chuû toaï cuûa nhaø tö keá höõu, chuû tröông phoå bieán & truyeàn baù tö töôûng ra

beân ngoaøi.

TK5 sau CN, ngöôøi hung noâ xaâm löôïc & huûy dieät Phaät Giaùo -> Phaät

Giaùo suy taøn ôû AÁn Ñoä ( nhöng vaãn laø toân giaùo lôùn ) . TK8 vua Hexa khoâi

phuïc Phaät Giaùo. Sau ñoù, ngöôøi Hoài Giaùo xaâm löôïc AÁn Ñoä -> Phaät Giaùo

suy taøn & TK12 bieán maát hoaøn toaøn ôû AÁn Ñoä.

TK18 -> ñaàu TK19, ngöôøi Chaâu AÂu khuyeán khích Phaät Giaùo ôû AÁn Ñoä -

> Phaät Giaùo ñöôïc khoâi phuïc. Maëc duø coù söï khoâi phuïc, nhöng Phaät Giaùo

khoâng coøn laø toân giaùo lôùn ôû AÁn. Duø vaäy AÁn chính laø queâ höông cuûa Phaät

Giaùo. Hieän nay Phaät Giaùo theá giôùi coù 1 traøo löu : Ñaïi Thöøa ( nhôø ñeán

ngöôøi khaùc nhaát laø nhöõng ngöôøi thaønh chính quaû ), Tieåu Thöøa ( söï noã löïc

coá gaéng cuûa chính baûn thaân mình ). Tieåu Thöøa, caáp cao nhaát laø La Haùn,

Ñaïi Thöøa laø Boà Taùt. Tö töôûng Phaät Giaùo luùc ñaàu truyeàn khaåu sau môùi vieát

thaønh vaên baûn.

* Quan ñieåm nhaân sinh quan

Nhaân sinh quan laø quan nieäm veà con ngöôøi, ñôøi ngöôøi, cuoäc soáng. Toaøn

boä nhaân sinh quan cuûa Phaät Giaùo ñöôïc theå hieän trong Töù Dieäu Ñeá ( 4

nguyeân lyù thieâng lieâng & thaàn dieäu cuûa ñaïo Phaät ) .

_ Khoå ñeá : trong coå ñaïi ñeà caäp ñeán baûn chaát cuûa nhaân sinh quan : cuoäc

ñôøi coù yù nghóa nhö theá naøo & mang baûn chaát gì? Theo quan nieäm Phaät

Giaùo : ñôøi laø beå khoå ( nöôùc maét cuûa chuùng sinh ñoïng laïi ñaày hôn 4 beå ) .

Theo Phaät goàm coù caùc noãi khoå :

+ Nhò khoå : beân trong & beân ngoaøi .

+ Tam khoå : caùi khoå quaù khöù, hieän taïi & töông lai .

+ Töù khoå : sinh laõo beänh töû .

+ Baùt khoå .

+ Oaùn taêng hoäi .

+ Thuï bieät ly : ñang yeâu maø phaûi xa nhau -> khoå .

+ Sôû caàu baát ñaéc khoå : caùi ta mong muoán ( coâng danh , ñòa vò , phuù quyù ,

tình duyeân maø khoâng ñaït ñöôïc -> khoå ) .

+ Nguõ thuû uaån khoå : khoå vì thaân xaùc .

Thoáng keâ laïi , ñôøi ngöôøi coù 110 noãi khoå . Ñôøi laø beå khoå do :

+ Gaén vôùi cheá ñoä thoáng trò vaø ñaúng caáp khaéc nghieät ôû AÑ.

+ Voøng ñôùi quaù ngaén nguûi .

+ Nhaân ñeá ( taäp ñeá ) : Phaät giaûi thích nguyeân nhaân cuûa noãi khoå laø do

nguyeân nhaân nhaän thöùc , nguyeân nhaân tinh thaàn . Cuï theå laø do Thaäp nhò

nhaân duyeân & nghieäp baùo luaân hoài gaây ra .

+ Thaäp nhò nhaân duyeân :

Voâ minh : khoâng saùng suoát , khoâng nhaän thöùc söï vaät , hieän töôïng .

Duyeân haønh : Haønh ñoäng cuûa yù thöùc , dao ñoäng cuûa taâm & khuynh

höôùng , manh nha cuûa nghieäp .

Duyeân thöùc : laø taâm thöùc cuûa con ngöôøi , töø choã trong saùng caân

baèng laø minh -> oâ nhieãm maát caân baèng laø voâ minh .

Duyeân danh saéc : laø söï hoäi nhaäp cuûa caùc yù thöùc tinh thaàn & vaät chaát

. Danh laø tinh thaàn , saéc laø vaät chaát . Cô theå caáu taïo bôûi nguõ uaån :

saéc ( vc ) , thuï ( caûm giaùc ) , töôûng , haønh , thöùc laø tinh thaàn .

Duyeân luïc nhaäp : laø quaù trình tieáp xuùc theá giôùi khaùch quan ( luïc caên

tieáp xuùc luïc traàn )

Duyeân xuùc : laø söï tieáp xuùc phoái hôïp giöõa luïc caên , luïc traàn vaø thöùc .

Duyeân thuï : thuï laø caûm giaùc , do tieáp xuùc maø naûy sinh caùi caûm giaùc

yeâu , gheùt , vui , buoàn .

Duyeân aùi : aùi töùc laø yeâu thích ( aùm chæ söï naûy sinh duïc voïng ) .

Duyeân thuû : ñaõ yeâu thích thì muoán giöõ laáy chieám laáy .

Duyeân höõu : laø tieán tôùi chuû theå chieám höõu ( caùi ta thì phaûi toàn taïi

höõu töùc laø ñaõ coù haønh ñoäng taïo nghieäp .

Duyeân sinh : ñaõ coù taïo nghieäp ( höõu ) töùc ñaõ coù nghieäp nhaân , aét coù

nghieäp quaû -> sinh ra ta .

Duyeân laõo töû : ñaõ sinh ra thì phaûi giaø vaø cheát . Laõo Töû laø keát quaû

cuoái cuøng cuûa 1 quaù trình nhöng ñoàng thôøi laø nguyeân nhaân cuûa 1

voøng luaân hoài khaùc .

Nghieäp : sôïi daây taïo taùc noái caùi naøy vôùi caùi kia .

+ Nghieäp baùo luaân hoài : con ngöôøi coù tam nghieäp :

Thaân nghieäp : do haønh ñoäng gaây ra .

Khaåu nghieäp : do lôøi noùi gaây ra .

YÙ nghieäp : môùi chæ coù trong yù nghó .

Vì tam nghieäp cho neân con ngöôøi rôi vaøo 6 kieáp : Ñòa nguïc ; Ma

ñoùi ; suùc vaät ; atula ( nöûa ngöôøi nöûa vaät ) ; ngöôøi ; trôøi .

6 kieáp naøy luaân hoài maõi khoâng döùt , chæ khi naøo thaønh Phaät leân

coõi Phaät môùi thoaùt khoûi 6 kieáp .

_ Dieät ñeá : trong dieä ñeá Phaät khaúng ñònh , noãi khoå hoaøn toaøn coù theå tieâu

dieät ñeå chaám döùt nghieäp luaân hoài . Chæ ra con ñöôøng ta luyeän ñeå ñöôïc leân

nieát baøn .

Nghóa cuûa nieát baøn :

+ Vieân tòch , rôi vaøo theá giôùi cuûa söï tòch dieät .

+ Taây phöông cöïc laïc .

+ Nôi thöôøng Laïc Ngaõ Tònh : thöôøng ( coøn maát ) laïc ( vui veû ) ngaõ ( baûn

thaân mình ôû ñoù ) tònh ( trong saïch ) .

+ Nôi hoaøn toaøn thuû tònh ñeå khoâng phaûi quay laïi laøm kieáp ngöôøi hay kieáp

khaùc chòu khoå .

+ Phaät taïi taâm .

Nieát baøn ñöôïc hieåu nhieàu nghóa nhöng toùm laïi nieát baøn laø 1 traïng thaùi

khoâng coøn yù thöùc vaø caùi voâ thöùc cuõng chìm vaøo chaân khoâng , noù khoâng

coøn laø 1 quaù trình , khoâng coù 1 noäi dung naøo . Taát caû chæ coøn laïi söï yeân

laëng voâ bieân .

_ Ñaïo ñeá : ñöa ra con ñöôøng giaûi thoaùt dieät khoå , thöïc chaát laø nhaèm tieâu

dieät voâ minh , goàm baùt chaùnh ñaïo ( 8 con ñöôøng chính ) , tam hoïc vaø luïc

ñoä .

+ Baùt chaùnh ñaïo :

Chính kieán : hieåu bieát ñuùng ñaén .

Chính tö duy : suy nghó ñuùng ñaén .

Chính ngöõ : giöõ cho lôøi noùi ñöôïc chaân chính .

Chính nghieäp : nghieäp coù taø nghieäp vaø chính nghieäp . Chính nghieäp

phaûi giöõ caån thaän .

Chính meänh : phaûi tieát cheá duïc voïng , phaûi trì giôùi ( giöõ gìn caùc

ñieàu raên ) .

Chính tinh tieán : phaûi coá gaéng noã löïc trong vieäc tìm kieám vaø truyeàn

baù chaân lyù cuûa ñaïo Phaät

Chính nieäm : thöôøng phaûi nhôù Phaät vaø nieäm Phaät .

Chính ñònh : laø phaûi ngoài thieàn , tónh laëng , taäp trung tö töôûng ñeå suy

nghó veà töù dieäu ñeá vaø voâ ngaõ voâ thöôøng .

+Tam hoïc : goàm giôùi , ñònh , vaø tueä .

Giôùi ( ñieàu raên ) : phaûi giöõ gìn caùc ñieàu raên goàm : nguõ giôùi ( baát

saùt , baát ñaïo ñöùc laø khoâng troäm caép , baát voïng ngöõ töùc laø khoâng

noùi xaáu ngöôøi khaùc , baát taø taâm laø khoâng quan heä nam nöõ lung

tung , baát töõu töùc laø khoâng uoáng röôïu ) . Baùt giôùi ( khoâng xem ca

nhaïc , khoâng naèm soaõi tay chaân , khoâng aên quaù ngoï , khoâng laáy

vôï laáy choàng , khoâng ñöôïc toàn tröõ tieàn baïc , khoâng ñöôïc aên troäm,

aên caép , khoâng ñöôïc noùi xaáu ngöôøi khaùc , khoâng ñöôïc gieát haïi

sinh vaät nhaát laø ngöôøi .

Ñònh : töùc laø thieàn ñònh töùc laø phaûi ngoài taäp trung tö töôûng ñeán noãi

queân heát moïi vieäc vaät xung quanh .

Tueä : laø trí tueä nhaø Phaät , phaûi naém vöõng caùc nguyeân lyù , giaùo

phaùp nhaø Phaät .

+ Luïc ñoä : 6 con ñöôøng , beán ñoø ñöa leân nieát baøn .

Boá thí : lôøi noùi , vieäc laøm , tieàn cuûa .

Trì giôùi : giöõ ñieàu raên .

Nhaãn nhuïc .

Tinh tieán : coá gaéng noã löïc .

Thieàn ñònh .

Trí tueä .

Caâu 2 : Trình baøy nhöõng tö töôûng cô baûn trong TH cuûa Khoång Töû .

* Sô löôïc tieåu söû :

Khoång Töû ( 551 – 479 ) TCN : oâng xuaát thaân trong 1 gia ñình quùi toäc nhoû

ñang bò sa suùt ôû nöôùc Loã . Tö töôûng cuûa Khoång Töû laø ñaïi dieän cho tö

töôûng cuûa boä phaän baûo thuû trong giai caáp quùy toäc, thò toäc Chu. Vì vaäy,

oâng muoán khoâi phuïc laïi phaùp cheá, kyû cöông cuûa nhaø Chu vaø ñaây laø laäp

tröôøng nhaát quaùn cuûa oâng. Tö töôûng trieát hoïc cuûa oâng theå hieän ôû 2 phöông

dieän cô baûn : Baûn theå luaän, Hoïc thuyeát veà chính trò- xaõ hoäi.

* Tö töôûng cô baûn :

_ Baûn theå luaän : Quan nieäm veà theá giôùi cuûa Khoång Töû chòu aûnh höôûng

tröïc tieáp bôûi quan nieäm veà theá giôùi cuûa ngöôøi Trung Quoác coå ñaïi ñöôïc

trình baøy trong kinh dòch. Theo quan ñieåm naøy thì vuõ truï ban ñaàu laø 1 môù

hoãn ñoän, trong ñoù coù toàn taïi caùi lyù goïi laø thaùi cöïc voâ hình. Thaùi cöïc voâ

hình naøy laø 1 theå thoáng nhaát cuûa 2 maët aâm vaø döông. Do söï töông taùc aâm

vaø döông thì sinh ra thanh khí, troïng khí : khí naëng boác leân laøm trôøi, troïng

khí laéng xuoáng loøng ñaát. Bôûi söï ñieàu hoøa aâm-döông cuûa trôøi ñaát sinh ra

vaïn vaät trong ñoù coù con ngöôøi. Theo quan ñieåm naøy, trôøi ôû ngoâi cao nhaát,

trôøi khoâng mang tính thaàn thaùnh maø trôøi mang tính duy vaät. Thaàn thaùnh

khoâng phaûi hö voâ maø con ngöôøi khoâng lyù giaûi ñöôïc.Baûn theå luaän cuûa

Khoång Töû coøn theå hieän trong quan ñieåm veà “trôøi”, “quûy thaàn”. Quan

nieäm veà trôøi, quûy thaàn cuûa oâng vaãn toàn taïi nhieàu maâu thuaãn theå hieän tö

töôûng cuûa oâng vöøa mang tính baûo thuû vöøa mang tính tieán boä. Cuï theå

Khoång Töû cho raèng : “trôøi” laø quy luaät, traät töï cuûa vaïn vaät vaø maët khaùc

oâng laïi khaúng ñònh coù söï toàn taïi cuûa thieân meänh vaø soá phaän cuûa moãi con

ngöôøi laø do thieân meänh qui ñònh. Maët khaùc, oâng cuõng khaúng ñònh raèng

con ngöôøi vôùi noã löïc chuû quan cuûa mình hoaøn toaøn coù theå thay ñoåi thieân

meänh. Quan nieäm veà “quûy thaàn”, Khoång Töû khoâng nghi ngôø söï toàn taïi

cuûa quûy thaàn vaø oâng laïi ít baøn ñeán quyû thaàn. OÂng khuyeân con ngöôøi ñoái

xöû vôùi quûy thaàn baèng caùch toân kính, xa laùnh vaø caûnh giaùc.

* Hoïc thuyeát cuûa Khoång Töû veà chính trò – xaõ hoäi :

Lyù töôûng chính trò cuûa Khoång Töû ñöôïc bieåu hieän taäp trung ôû trong caùc hoïc

thuyeát nhaân, leã, chính danh.

+ Nhaân: bao goàm nhieàu nghóa khaùc nhau song veà cô baûn nhaân ñöôïc hieåu

laø aùi nhaân (thöông ngöôøi). Thöông ngöôøi theo Khoång Töû laø vieäc gì khoâng

muoán xaûy ra vôùi mình thì ñöøng ñem aùp duïng cho ngöôøi khaùc. Thöông

ngöôøi coøn ñöôïc hieåu mình muoán thaønh ñaït phaûi giuùp ngöôøi khaùc thaønh

ñaït, mình muoán laäp thaân phaûi giuùp ngöôøi khaùc laäp thaân. Thaân coøn bao

goàm haøng loaït caùc ñöùc tính khaùc nhau : khieâm toán, duõng caûm, thaät thaø,

trung, hieáu, hoïc gaén lieàn vôùi haønh, bieát yeâu ngöôøi ñaùng yeâu, bieát gheùt keû

ñaùng gheùt. Töø ñoù suy ra nhaân khoâng chæ laø thöông ngöôøi maø thöïc chaát coøn

laø ñaïo laøm ngöôøi. Tuy nhieân, hoïc thuyeát nhaân cuûa Khoång Töû laáy vieäc yeâu

thöông ngöôøi thaân laø cô sôû. Maët khaùc noù bò haïn cheá bôûi laäp tröôøng giai

caáp. Khoång Töû khaúng ñònh chæ ngöôøi quaân töû môùi coù ñöùc nhaân, coøn keû

tieåu nhaân thì khoâng coù ñöùc nhaân. Ñieàu kieän ñeå thöïc hieän ñöùc nhaân laø

phaåm chaát thaät thaø, chaát phaùt cuûa con ngöôøi.

+ Leã : ñöôïc hieåu theo nghóa roäng laø theå cheá chính trò xaõ hoäi, laø phong tuïc

taäp quaùn truyeàn thoáng (sinh, töû, tang, hoân). Khoång Töû cho raèng caàn phaûi

duøng leã ñeå khoâi phuïc ñöùc nhaân, moïi ngöôøi caàn phaûi tuaân thuû theo leã, phaûi

soáng theo leã. Tuy nhieân caùi leã maø Khoång Töû ñeà caäp ñeán laø leã cuûa nhaø

Chu ñöùng treân laäp tröôøng baûo thuû trong giai caáp quùi toäc, thò toäc Chu. OÂng

muoán khoâi phuïc laïi caùi leã cuûa nhaø Chu, nhöng oâng khoâng thaáy ñöôïc söï

suy taøn cuûa leã nhaø Chu laø taát yeáu lòch söû. Vì vaäy oâng ñöa ra 1 soá bieän

phaùp caûi löông nhaèm cöùu vaõn tình theá.

+ Chính danh : laø con ñöôøng ñeå ñaït ñeán ñieàu nhaân, con ñöôøng ñeå oån ñònh

traät töï xaõ hoäi.

Cô sôû cuûa thuyeát chính danh : Khoång Töû cho raèng goác cuûa con

ngöôøi laø goác nhaân. Nhôø coù ñöùc nhaân maø daân toát, nöôùc yeân, thieân

haï thaùi bình. Tuy nhieân vaøo thôøi ñaïi cuûa oâng, ngöôøi ta khoâng coøn

soáng theo ñaïo con ngöôøi nöõa, kyû cöông pheùp nöôùc bò lu môø, luaân

thöôøng ñaïo lyù bò ñaûo loän. Ñeå oån ñònh traät töï xaõ hoäi. Khoång Töû kieân

trì theo ñöôøng loái nhaân trò vaø chuû nghóa chính danh ñònh phaän.

Noäi dung cuûa thuyeát chính danh :

Theo Khoång Töû moãi vaät coù 1 coâng duïng nhaát ñònh, caùi ñoù goïi laø thöïc.

ÖÙng vôùi moãi coâng duïng laø 1 teân ñöôïc goïi laø danh. Ñoái vôùi con ngöôøi,

danh laø teân goïi cuûa chöùc vuï, ñòa vò, thöù baäc cuûa con ngöôøi trong xaõ hoäi.

Thöïc laø phaän söï cuûa ngöôøi ñoù bao goàm caû quyeàn lôïi, nghóa vuï. Theo

Khoång Töû neáu danh vaø thöïc phuø hôïp vôùi nhau thì chính danh, neáu danh

vaø thöïc khoâng phuø hôïp vôùi nhau thì loaïn danh. Moät xaõ hoäi coù chính danh

laø 1 xaõ hoäi oån ñònh, traät töï, coøn 1 xaõ hoäi loaïn danh laø xaõ hoäi maát oån ñònh.

Vì vaäy ñeå khoâi phuïc traät töï xaõ hoäi thì phaûi chính danh.

Theo thuyeát chính danh, Khoång Töû chia XH thaønh caùc moái quan heä khaùc

nhau. Moãi quan heä XH ñöôïc goïi laø 1 luaân. Thôøi Khoång Töû, taát caû coù 5

luaân : vua-toâi, cha-con, choàng-vôï, anh-em, baïn-beø. OÂng ñaëc bieät nhaán

maïnh quan heä vua-toâi, cha-con.

_ Ñoái vôùi quan heä vua-toâi thì Khoång Töû phaûn ñoái duy trì vua toâi theo

huyeát thoáng, chuû tröông vua phaûi duøng ngöôøi hieàn taøi, phaûi roäng löôïng

vôùi keû coäng söï. Theo Khoång Töû nhaø caàm quyeàn phaûi ñaûm baûo 3 ñieàu sau

:

Phaûi ñaûm baûo löông thöïc cho daân no aám.

Phaûi coù binh löïc maïnh ñeå baûo veä daân.

Phaûi giöõ ñöôïc loøng tin ñoái vôùi daân.

Ñoàng thôøi Khoång Töû cho raèng vua phaûi laáy leã ñeå khieán beà toâi, beà toâi phaûi

laáy ñaïo trung ñeå thôø vua, coi vua nhö cha meï cuûa mình.

_ Ñoái vôùi quan heä cha-con : cha ñoái vôùi con phaûi laáy töø aùi laøm troïng, coøn

con ñoái vôùi cha phaûi laáy ñaïo hieáu laøm ñaàu. Hieáu laø coát ôû taâm thaønh kính,

ñoàng thôøi con caùi phaûi can ngaên nheï nhaøng loãi maø cha meï mình maéc

phaûi.Ñeå thöïc hieän chính danh Khoång Töû chuû tröông leã, nhaïc, thi, thö.

Theo Khoång Töû ngöôøi ta taïo laäp laø nhôø leã höùng khôûi laø nhôø thi, thaønh ñaït

laø nhôø nhaïc. Neáu nhaïc maø trang nghieâm hoaø nhaõ vaø coù taùc duïng nuoâi

döôõng tính tình, caûm hoaù loøng ngöôøi vaø höôùng con ngöôøi ñeán chaân thieän

myõ. Coøn thi thö giuùp con ngöôøi trình baøy tö töôûng cuûa mình vaø bieän luaän

vôùi ngöôøi khaùc. Tuy nhieân, duøng leã nhaïc thi thö thì phaûi treân neàn taûng

cuûa ñöùc nhaân. Neáu 1 ngöôøi khoâng coù ñöùc nhaân maø duøng leã nhaïc thi thö

thì chæ laø söï saùo roãng cuûa hình thöùc.

Caâu 11 : Trình baøy nhöõng ñieàu kieän vaø tieàn ñeà ra ñôøi cuûa Trieát hoïc M-L.

* Ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi :

Trieát hoïc C.M ra ñôøi vaøo thôøi kyø chuû nghóa phong kieán suïp ñoå vaø chuû

nghóa tö baûn lôùn maïnh ôû 1 soá nöôùc Chaâu AÂu vaø Baéc Myõ. Chuû nghóa tö

baûn ñaõ taïo ra neàn coâng nghieäp khoù vaø cuøng vôùi noù laø giai caáp voâ saûn

caùch maïng – giai caáp hieän thaân cuûa neàn saûn xuaát môùi, giai caáp trung taâm

cuûa thôøi ñaïi.

Söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc trung taâm coâng nghieäp lôùn ñaõ taïo ra

nhöõng bieán ñoåi saâu saéc trong phong traøo ñaáu tranh cuûa giai caáp voâ saûn.

Laø ngöôøi con cuûa daân toäc Ñöùc, Maùc ñaõ xuaát hieän raát ñuùng luùc. Treân cô sôû

keá thöøa coù choïn loïc vaø saùng taïo nhöõng di saûn tö töôûng Trieát hoïc cuûa loaøi

ngöôøi, phaân tích ñuùng thöïc tieãn keát hôïp vôùi naêng löïc tö duy cuûa nhaø baùc

hoïc. Caùc Maùc vaø Anghen xaây döïng neân chuû nghóa duy vaät bieän chöùng vaø

chuû nghóa duy vaät lòch söû.

* Tieàn ñeà veà lyù luaän cuûa Maùc : keá thöøa coù choïn loïc vaø saùng taïo.

Toaøn boä nhöõng haït nhaân hôïp lyù cuûa toaøn boä heä thoáng Trieát hoïc tröôùc ñoù,

quan troïng laø keá thöøa chuû nghóa duy vaät cuûa Phoibac vaø keá thöøa pheùp

bieän chöùng cuûa Heghen.

Tieàn ñeà veà khoa hoïc töï nhieân : Trieát hoïc M laø söï toång keát caùc thaønh töïu

khoa hoïc töï nhieân theá kyû 19, trong ñoù quan troïng nhaát :

_ Hoïc thuyeát tieán hoaù cuûa Dacuyn.

_ Ñònh luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoaù naêng löôïng cuûa Ropee payô.

_ Hoïc thuyeát teá baøo.

Tieàn ñeà veà thöïc tieãn : Trieát hoïc Maùc noùi chung vaø chuû nghóa Maùc noùi

rieâng laø toång keát phong traøo ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân.

Caâu 3 : Trình baøy nhöõng tö töôûng cô baûn trong TH cuûa Laõo Töû.

* Tieåu söû sô löôïc:

Sinh vaøo khoaûng TK6 – TK 5 TCN, Laõo Töû ñöôïc coi laø oâng toå cuûa ñaïo

gia. LT soáng cuøng thôøi vôùi KT, oâng laø ngöôøi laøng Nhaân, Höông Leä, nöôùc

Sôû. OÂng laø ngöôøi hoï Lyù, teân Nhó Töï Baù Döông. Ngöôøi ñôøi sau kính troïng

oâng goïi laø ñaïo Tam. OÂng laøm quan giöõ saùch cuûa nhaø Nhu, soáng aån daät.

Taùc phaåm cuûa oâng goàm 3 vaán ñeà : tö töôûng veà ñaïo, tö töôûng veà pheùp

bieän chöùng vaø tö töôûng quan nieäm voâ vò.

* Tö töôûng cô baûn :

_ Tö töôûng veà ñaïo : chieám 1 vai troø trong hoïc thuyeát cuûa LT. Khaùi nieäm

ñaïo ñöôïc xuaát hieän tröôùc cuûa LT nhöng ñeán thôøi cuûa LT ñaïo ñöôïc thaáu

hieåu 1 caùch hoaøn chænh.

_ Theå (baûn chaát) : ñöôïc theå hieän ôû 2 tính chaát : töï nhieân thuaàn phaùt vaø

troáng khoâng.

Tính töï nhieân thuaàn phaùt cuûa ñaïo ñöôïc hieåu nhö laø tính khaùch quan

voán coù nhö theá, noù khoâng bò phuï thuoäc vaøo yù chí cuûa con ngöôøi.

Tính töï nhieân cuûa ñaïo cuõng khoâng ñöôïc hieåu nhö toàn taïi khaùch

quan cuûa TH phöông Taây vì ñaïo chöùa ñöïng ñöôïc caùi hoøa ñoàng cuûa

taát caû caùi toàn taïi vaø khoâng toàn taïi caû caùi tuyeät ñoái vaø caùi töông ñoái.

Ñaïo laø töï nhieân nhöng khoâng toàn taïi coù ñònh tính, coù hình thaùi maø

laø 1 traïng thaùi vónh cöûu, chöùa ñöïng taát caû, caû thaàn linh thöôïng ñeá

cuõng töø ñaïo maø ra.

Tính troáng khoâng : baûn chaát cuûa ñaïo laø söï im laëng troáng khoâng, söï

im laëng troáng khoâng naøy roõ raøng laø khoâng coù gì ngoaøi caùi troáng

khoâng. Nhöng theo LT, söï troáng khoâng ñoù noù laïi coù 1 noäi dung xaùc

ñònh bôûi vì noù laø caùi ñaàu tieân sinh ra vaïn vaät vaø noù voâ cuøng voâ taän.

Baûn chaát cuûa vuõ truï, cuûa traùi ñaát laø caùi khoaûng khoâng vónh cöûu, noù

laø caùi ñaàu tieân sinh ra vaïn vaät. Töø baûn chaát ñoù LT cho raèng ñaïo laø

caùi voâ danh, con ngöôøi khoâng theå nghe thaáy, nhìn thaáy naém baét

ñöôïc ñaïo. LT vieát “khoâng teân laø goác trôøi ñaát, coù teân laø meï vaïn

vaät”. Khoâng teân chæ laø maët theå (baûn chaát) cuûa ñaïo. Ñaây laø traïng

thaùi ban ñaàu nguyeân thuyû cuûa ñaïo khi ñaïo chöa vaän ñoäng, chöa boäc

loä baûn chaát. Coù teân laø maët duøng chæ traïng thaùi ñaïo vaän ñoäng bieán

ñoåi ñeå saûn sinh ra vaïn vaät. Vì ñaïo toàn taïi töï nhieân theo baûn tính

voán coù cuûa mình vaø vaïn vaät sinh ra töø ñaïo roài toàn taïi theo qui luaät

töï nhieân. LT goïi laø ñaïo voâ vò “ Ñaïo thöôøng khoâng laøm nhöng

khoâng gì khoâng laøm”.

_ Pheùp bieän chöùng chaát phaùc trong TH Laõo Töû :

Toaøn boä theá giôùi laø 1 cuoäc ñaïi chuyeån tieáp khoâng ngöøng, töùc laø moïi söï

vaät luoân luoân vaän ñoäng bieán ñoåi phaùt trieån. Trong söï vaän ñoäng bieán ñoåi

ñoù taát caû chæ laø töông ñoái, chæ laø 1 giai ñoaïn cuûa doøng chuyeån hoaù voâ taän.

Söï vaän ñoäng cuûa vaïn vaät khoâng phaûi laø hoãn loaïn maø luoân luoân tuaân theo

qui luaät cuûa taïo hoaù, ñaây laø qui luaät heát söùc nghieâm ngaët, khoâng 1 söï vaät

naøo ñöùng ngoaøi qui luaät ñoù, keå caû thaàn linh thöôïng ñeá. Toaøn boä vuõ truï

tuaân theo 2 qui luaät phoå bieán laø : luaät quaân bình vaø phaûn phuïc.

+ Luaät quaân bình : laø luoân luoân giöõ cho söï vaän ñoäng ñöôïc thaêng baèng

khoâng ñeå cho caùi gì thaùi quaùt thieân leäch hay baát caäp. Theo LT “ khuyeát

thì ñaày, cong thì ngay, truõng laïi ñaày, cuõ laïi môùi, ít thì ñöôïc, nhieàu thì

maát”.

Chính nhôø luaät quaân bình vaïn vaät môùi toàn taïi theo 1 trình töï nhaát ñònh.

Luaät quaân bình choáng laïi nhöõng gì thaùi quaù traùi vôùi qui luaät töï nhieân. Ñeå

choáng laïi nhöõng gì thaùi quaù noù laáy nhu thaéng cöông, laáy nhöôïc thaéng

cöông.

+Luaät phaûn phuïc : coù 2 nghóa :

Vaïn vaät bieán hoaù trao ñoåi cho nhau theo 1 voøng tuaàn hoaøn ñeàu

ñaën, keá tieáp theo 1 caùch nhòp nhaøng baát taän, ñaây laø qui luaät baát di

baát dòch cuûa töï nhieân.

Phaûn phuùc nghóa laø trôû veà vôùi ñaïo töï nhieân voâ vi nghóa laø vôùi chính

baûn tính töï nhieân cuûa con ngöôøi, khoâng thaùi quaù, khoâng baát caäp.

Theo LT, neáu khoâng trôû veà vôùi ñaïo töï nhieân voâ vi, choáng laïi qui

luaät töï nhieân, coá tình can thieäp vaøo tính töï nhieân cuûa taïo hoaù thì

con ngöôøi seõ chuoác laáy baïi. Moïi söï vaät bieán ñoåi coù nguoàn goác töø

trong baûn thaân söï vaät. Moãi moät söï vaät laø theå thoáng nhaát cuûa 2 maët

ñoái laäp vöøa töông hoaø vöøa xung khaéc, vöøa ñoäc laäp vöøa lieân heä raøng

buoäc nhau, bao haøm laãn nhau vaø khoâng theå thieáu nhau ñöôïc.

LT coøn xaây döïng 1 loaït caùc maâu thuaãn trong taát caû caùc lónh vöïc töï nhieân,

XH ñaïo ñöùc, quan heä öùng xöû…giaûi quyeát caùc maâu thuaãn ñöôïc oâng naâng

leân nhö 1 ngheä thuaät soáng : ñoäng – tónh, noùng – laïnh, thaáp – cao, meàm –

cöùng, höõu – voâ, coøn – maát, toát – xaáu, thieän – aùc….

_ Tö töôûng cuûa ñaïo voâ vi : voâ vi coù nghóa laø phöông phaùp soáng thieân

nhieân moäc maïc, thuaàn phaùc khoâng bò öùc cheá göôïng eùp. Ñaïo voâ vi xuaát

phaùt töø quan nieäm treân ñieåm coát loõi laø NT soáng cuûa con ngöôøi trong söï

hoaø nhaäp vôùi töï nhieân vaø tuaân theo baûn tính töï nhieân cuûa con ngöôøi.

Khaùi nieäm voâ vi coù 3 nghóa :

+ Vaïn vaät ñaàu coù baûn tính töï nhieân, chuùng vaän ñoäng bieán hoaù theo leõ töï

nhieân maø khoâng caàn bieát ñeán yù nghóa muïc ñích cuûa baûn thaân chuùng (vd :

baûn tính töï nhieân cuûa caù laø bôi loäi, cuûa löûa laø noùng….). Soáng vôùi caùi voán

coù TN moäc maïc, thuaàn phaùc cuûa mình, khoâng traùi vôùi qui luaät TN, khoâng

ñöôïc can thieäp vaøo quaù trình vaän haønh cuûa söï vaät khaùc, phaûi chaáp nhaän

vaø thích öùng vôùi moïi hoaøn caûnh cuûa moâi tröôøng.

+Voâ vi coù nghóa laø töï do tuyeät ñoái, khoâng bò raøng buoäc bôûi baát kyø 1 yù

töôûng, duïc voïng, ñam meâ vaø mong muoán naøo.

+ Voâ vi nghóa laø phaûi luoân luoân baûo veä, giöõ gìn baûn tính TN cuûa mình,

phaûi bieát ngaên chaën nhöõng gì laøm toån haïi ñeán baûn tính töï nhieân cuûa vaïn

vaät maø tröôùc heát laø choáng laïi moïi haønh ñoäng cuûa con ngöôøi trong XH.

Theo ñaïo voâ vi coù 3 caùi phaûi naém giöõ baûo veä : töø aùi, caàn kieäm, khoâng

daùm ñöùng tröôùc thieân haï. Con ngöôøi soáng phaûi bieát töø aùi, caàn kieäm,

khoan dung, tri thöùc….Laõo Töû chuû tröông boû heát nhöõng gì traùi vôùi ñaïo TN

voâ vi, vöôït quaù baûn tính töï nhieân cuûa con ngöôøi, LT keâu goïi ñöa con

ngöôøi veà traïng thaùi töï nhieân nguyeân thuyû chaát phaùc.

=> Toùm laïi : tö töôûng veà ñaïo, tö töôûng veà pheùp bieän chöùng vaø tö töôûng

veà ñaïo voâ vi cuûa LT ñaõ ñaït ñeán 1 trình ñoä saâu saéc ñoäc ñaùo, 1 trình ñoä tö

duy lyù luaän raát cao, ñoùng goùp vaøo neùt ñaëc saéc cuûa phöông Ñoâng. Tuy coøn

nhieàu ñieåm haïn cheá nhöng chuùng ta phaûi nghieâng mình tröôùc nhöõng gì

maø oâng ñaõ ñöa ra.

Caâu 4 : Trình baøy nhöõng tö töôûng trieát hoïc cuûa L.Phoiôbaùch veà töï

nhieân vaø con ngöôøi .

* Sô löôïc tieåu söû : ( 1804 – 1872 )

�� Luc-vich Phoiôbaùch sinh ra trong 1 gia ñình luaät sö noåi tieáng. Gia

ñình oâng muoán oâng trôû thaønh 1 luaät sö nhöng khi hoïc ñaïi hoïc

Phoiôbaùch laïi hoïc trieát hoïc. Do oâng hoïc gioûi neân ñöôïc giöõ laïi

tröôøng, trôû thaønh phoù giaùo sö roài giaùo sö. Phoiôbaùch ñaõ phaùt hieän

ra nhöõng baát hôïp lyù trong trieát hoïc cuûa Heghen, oâng cuøng Mac-

Anghen tham gia sinh hoaït trong nhoùm “Heghen treû”. Sau 1 thôøi

gian, oâng baát maõn vôùi heä thoáng trieát hoïc, oâng boû daïy veà queâ ôû aån

trong 28 naêm.

�� Taùc phaåm noåi tieáng : “ Pheâ phaùn trieát hoïc cuûa Heghen ” –xb 1839,

“baûn chaát ñaïo Thieân Chuùa” vaø “luaän cöông sô boä cuûa caûi caùch trieát

hoïc” – xb 1842, “ cô sôû trieát hoïc cuûa töông lai ” –xb 1843, “baûn

chaát toân giaùo” –xb 1845.

�� Toaøn boä heä thoáng trieát hoïc cuûa Phoiôbaùch ñöôïc goïi laø CNDV nhaân

baûn vì oâng xaùc ñònh laáy con ngöôøi laøm ñoái töôïng trung taâm cuûa

trieát hoïc. OÂng xaùc ñònh nghieân cöùu khoa hoïc töï nhieân ñeå phuïc vuï

cho nghieân cöùu con ngöôøi.

�� Veà cuoái ñôøi, Phoiôbaùch ñoïc trieát hoïc cuûa Maùc, oâng ñaõ boû trieát hoïc

cuûa mình vaø theo trieát hoïc cuûa Mac.

Quan nieäm veà giôùi töï nhieân :

�� OÂng taäp trung vaøo pheâ phaùn : baùc boû hoïc thuyeát cuûa Heghen

veà giôùi töï nhieân vì theo Heghen , giôùi töï nhieân laø saûn phaåm

cuûa yù nieäm tuyeät ñoái.

�� OÂng ñaõ baûo veä caùc quan ñieåm duy vaät cuûa theá giôùi, oâng cho

raèng theá giôùi chuùng ta ñang soáng laø theá giôùi vaät chaát, toàn taïi

khaùch quan vaø khoâng phuï thuoäc vaøo yù thöùc chuû quan cuûa duy

vaät, coøn yù thöùc chæ laø saûn phaåm cuûa boä oùc (saûn phaåm töï

nhieân ) vaø con ngöôøi laø 1 boä phaän cuûa giôùi töï nhieân.

�� Khi ñöùng ra baûo veä caùc quan ñieåm duy vaät thì Phoiôbaùch ñaõ

phaùt trieån 1 soá luaän ñieåm coù theå cuûa duy vaät vaø ñaõ khaéc phuïc

ñöôïc nhöõng haïn cheá cuûa CNDV tröôùc ñoù :

+ Cho raèng trong töï nhieân coù nhieàu chaát vaø löôïng khaùc

nhau vaø caûm giaùc cuûa chuùng ta hoaøn toaøn coù theå nhaän thöùc ñöôïc.

+ Phoiôbaùch chöùng minh con ngöôøi laø chuû theå ñoàng thôøi

laø boä phaän cuûa giôùi töï nhieân, coøn yù thöùc con ngöôøi chæ laø 1 thuoäc

tính cuûa boä oùc con ngöôøi.

+ Phoiôbaùch chöùng minh raèng khoâng gian vaø thôøi gian

toàn taïi khaùch quan, gaén lieàn vôùi vaät chaát vaø thöøa nhaän tính khaùch

quan cuûa quy luaät töï nhieân, quy luaät töï nhieân töï vaän ñoäng ñeán 1

ñieàu kieän naøo ñoù thì sinh ra vaät chaát höõu cô cuûa con ngöôøi.

* Quan nieäm veà con ngöôøi :

�� Phoiôbaùch ñaët con ngöôøi laø trung taâm trong heä thoáng trieát

hoïc cuûa mình.

�� Pheâ phaùn Heghen chæ chuù yù ñeán maët yù thöùc, maët tö duy cuûa

con ngöôøi maø khoâng chuù yù ñeán maët töï nhieân, maët theå xaùc

cuûa con ngöôøi vaø theo oâng chính maët theå xaùc cuûa con ngöôøi

cuøng vôùi toaøn boä thuoäc tính cuûa noù taïo thaønh baûn chaát cuûa

con ngöôøi.

�� Phoiôbaùch quan nieäm nhieäm vuï cuûa trieát hoïc laø phaûi ñem laïi

cho con ngöôøi quan nieäm môùi chính baûn thaân mình ñoàng thôøi

taïo cho con ngöôøi 1 ñôøi soáng haïnh phuùc. Phoiôbaùch coøn quan

nieäm con ngöôøi laø 1 boä phaän cuûa töï nhieân, con ngöôøi laø 1

sinh vaät coù caûm giaùc, bieát tö duy, coù ham muoán, coù duïc

voïng, coù mô öôùc. Theo Phoiôbaùch, baûn chaát cuûa con ngöôøi

chính laø tình yeâu. Trong caùc loaïi tình caûm thì tình yeâu nam

nöõ laø ñænh cao cuûa baûn chaát con ngöôøi, töø ñoù Phoiôbaùch ñöa

khaåu hieäu : “con ngöôøi haõy oâm hoân nhau ñi thì XH seõ heát

moïi ñieàu ñau khoå”. Töø ñoù Phoiôbaùch suøng baùi tình yeâu vaø

toân thôø tình yeâu nhö 1 thöù toân giaùo.

+ Tieâu bieåu : quan taâm con ngöôøi ( chuû yeáu quan taâm veà maët töï

nhieân, maët sinh hoïc ).

+ Haïn cheá : Phoiôbaùch ñaõ tuyeät ñoái hoaù tình yeâu, coi tình yeâu laø baûn

chaát cuûa con ngöôøi maø khoâng chuù yù ñeán maët XH vaø khoâng thaáy ñöôïc ñieàu

kieän chính trò XH maø con ngöôøi soáng. Phoiôbaùch pheâ phaùn con ngöôøi

trong trieát hoïc cuûa Heghen laø tröøu töôïng trong khi quan ñieåm cuûa oâng veà

con ngöôøi cuõng tröøu töôïng.

Caâu 5 : Phaân Tích Moái Quan Heä Bieän Chöùng Giöõa Vaät Chaát Vaø Yù

Thöùc , Vai Troø Cuûa Tri Thöùc Khoa Hoïc Ñoái Vôùi Söï Nghieäp Ñoåi Môùi

Cuûa Neàn Kinh Teá Nöôùc Ta Hieän Nay ?

Phaân Tích Moái Quan Heä Bieân Chöùng Giöõa Vaät Chaát Vaø Yù Thöùc

Xuaát phaùt töø vieäc giaûi quyeát vaán ñeà cô baûn cuûa trieát hoïc, chuû nghóa duy

vaät bieän chöùng khaúng ñònh: vaät chaát laø tính thöù nhaát quyeát ñònh yù thöùc, yù

thöùc laø tính thöù hai phuï thuoäc vaøo vaät chaát vaø con ngöôøi coù khaû naêng nhaän

thöùc ñöôïc theá giôùi khaùch quan. Nghieân cöùu moái quan heä giöõa vaät chaát vaø

yù thöùc trong thöïc tieån xaõ hoäi ñöôïc theå hieän thoâng qua moái quan heä bieän

chöùng giöõa nhaân toá vaät chaát (khaùch quan) vaø nhaân toá tinh thaàn (chuû

quan).

Trong moái quan heä ñoù thì vaät chaát bao giôø cuõng giöõ vai troø quyeát ñònh ñoái

vôùi nhaân toá tinh thaàn, nhöng ngöôïc laïi nhaân toá tinh thaàn taùc ñoäng moät

caùch tích cöïc ñoái vôùi nhaân toá vaät chaát

Nhaân toá vaät chaát laø nhöõng ñieàu kieän, hoaït ñoäng vaät chaát cuûa xaõ hoäi vaø

caùc qui luaät khaùch quan voán coù cuûa noù.

Xuaát phaùt töø khaùi nieäm vaät chaát cuûa trieát hoïc laø thöïc taïi khaùch quan

khoâng phuï thuoäc vaøo yù thöùc cuûa con ngöôøi vaø khi taùc ñoäng vaøo giaùc quan

con ngöôøi thì sinh ra caûm giaùc. Ñieàu naøy ñoøi hoûi con ngöôøi thöøa nhaän toàn

taïi khaùch quan cuûa moïi ñoái töôïng vaät chaát trong hoaït ñoäng tinh thaàn cuûa

mình. Nhöng trong hoaït ñoäng thöïc tieãn, thöïc taïi khaùch quan khoâng phaûi laø

theá giôùi vaät chaát noùi chung, maø laø hieän thöïc khaùch quan theå hieän trong

hoaït ñoäng thöïc tieãn baèng caùc nhaân toá vaät chaát (nhaân toá khaùch quan).

Nhaân toá tinh thaàn laø toaøn boä hoaït ñoäng tinh thaàn cuûa con ngöôøi nhö: tình

caûm, yù chí vaø tö töôûng cuûa con ngöôøi, laø quaù trình phaûn aùnh hieän thöïc

khaùch quan vaøo trong boä naõo con ngöôøi.

Vai troø quyeát ñònh cuûa nhaân toá vaät chaát ñoái vôùi nhaân toá tinh thaàn

Xuaát phaùt töø quan ñieåm cho raèng vaät chaát coù tröôùc quyeát ñònh yù thöùc, cho

neân nhaân toá vaät chaát cuõng laø caùi coù tröôùc, caùi quyeát ñònh coøn nhaân toá tinh

thaàn laø caùi coù sau, caùi phuï thuoäc vaøo nhaân toá vaät chaát.

Toaøn boä hoaït ñoäng tinh thaàn cuûa con ngöôøi (duø theå hieän döôùi caùc hình

thöùc khaùc nhau ) ñeàu laø söï phaûn aùnh hieän thöïc khaùch quan vaø bò qui ñònh

bôûi hoaït ñoäng vaät chaát cuûa con ngöôøi. Coù nghóa laø thöïc tieån laø nguoàn goác,

ñoäng löïc vaø laø tieâu chuaån cuûa nhaän thöùc.

Trong hoaït ñoäng tinh thaàn cuûa con ngöôøi noùi chung, keå caû yù thöùc caù nhaân

hay yù thöùc xaõ hoäi hoaëc ñöôøng loái chuû tröông chính saùch cuûa moät nhaø

nöôùc.... cuõng phaûi döïa treân cô sôû hieän thöïc khaùch quan, thì môùi coù theå laøm

cho khaû naêng khaùch quan trôû thaønh hieän thöïc

Töï thaân noù, yù thöùc tö töôûng cuûa con ngöôøi khoâng theå thöïc hieän ñöôïc söï

bieán ñoåi naøo trong hieän thöïc, neáu noù khoâng thoâng qua caùc nhaân toá vaät

chaát, bôûi “chæ coù löïc löôïng vaät chaát ñaùnh baïi bôûi moät löïc löôïng vaät chaát

maø thoâi”

Vai troø cuûa nhaân toá tinh thaàn (chuû quan)

Xuaát phaùt töø quan ñieåm cho raèng yù thöùc laø tính thöù hai phuï thuoäc vaøo vaät

chaát vaø con ngöôøi coù khaû naêng nhaän thöùc ñöôïc hieän thöïc khaùch quan. Cho

neân, vai troø cuûa nhaân toá tinh thaàn coù yù nghóa quan troïng trong hoaït ñoäng

thöïc tieãn xaõ hoäi.

Söï phaûn aùnh cuûa yù thöùc veà hieän thöïc khaùch quan, khoâng phaûi laø söï phaûn

aùnh thuï ñoäng, ñôn giaûn maø noù coù tính tích cöïc, naêng ñoäng vaø saùng taïo.

Cho neân, keát quaû cuûa söï phaûn aùnh ñuùng veà hieän thöïc bao giôø cuõng coù yù

nghóa ñònh höôùng chung cho hoaït ñoäng thöïc tieãn vaø aûnh höôûng tröïc tieáp

ñeán keát quaû cuûa hoaït ñoäng thöïc tieãn.

YÙ thöùc laø söï phaûn aùnh hieän thöïc khaùch quan trong boä naõo con ngöôøi vaø

ñöôïc caûi tieán ôû trong ñoù. Cho neân noù coù tính ñoäc laäp töông ñoái.

Vai troø cuûa yù thöùc theå hieän ôû tính naêng ñoäng vaø saùng taïo cuûa noù ñöôïc theå

hieän ngay töø khi con ngöôøi xaùc ñònh ñoái töôïng muïc tieâu, phöông höôùng

hoaït ñoäng cuõng nhö vieäc löïa choïn caùch thöùc, phöông phaùp thöïc hieän muïc

tieâu ñaõ ñeà ra. Coù nghóa laø noù ñònh höôùng cho con ngöôøi bieát phaân tích, löïa

choïn nhöõng khaû naêng thöïc teá cuûa vieäc vaän duïng nhöõng qui luaät khaùch

quan trong hoaït ñoäng thöïc tieãn.

Söùc maïnh cuûa yù thöùc (nhöng noù cuõng do hoaøn caûnh khaùch quan qui ñònh)

tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä xaâm nhaäp cuûa noù vaøo hoaït ñoäng cuûa quaàn chuùng vaø

moät khi lyù luaän khoa hoïc xaâm phaïm vaøo hoaït ñoäng cuûa quaàn chuùng thì noù

trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp.

Trong nhöõng ñieàu kieän khaùch quan nhaát ñònh, yù thöùc cuûa con ngöôøi coù theå

giöõ vai troø quyeát ñònh ñeán keát quaû cuûa hoaït ñoäng thöïc tieån. Coù nghóa laø,

nhaân toá chuû quan vôùi söï nhaän thöùc ñuùng ñaén vaø yù chí cuûa con ngöôøi coù

theå phaùt huy ñöôïc naêng löïc toái ña cuûa caùc nhaân toá vaät chaát vaø nhaân toá tinh

thaàn trong nhöõng ñieàu kieän khaùch quan nhaát ñònh. Nhöng xeùt quaù trình

laâu daøi thì nhaân toá vaät chaát bao giôø cuõng giöõ vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi

nhaân toá tinh thaàn

* YÙ nghóa phöông phaùp luaän

Vaät chaát vaø caùc qui luaät khaùch quan voán coù cuûa noù ñeàu toàn taïi khaùch quan

ñoäc laäp vôùi yù thöùc cuûa con ngöôøi nhöng laïi quyeát ñònh vôùi yù thöùc cuûa con

ngöôøi.

Cho neân, trong hoaït ñoäng thöïc tieån xaõ hoäi cuûa con ngöôøi phaûi xuaát phaùt töø

hieän thöïc khaùch quan, chöù khoâng xuaát phaùt töø yù muoán chuû quan cuûa con

ngöôøi.

Nhöng maët khaùc cuõng phaûi thaáy tính ñoäc laäp töông ñoái vaø tính tích cöïc,

naêng ñoäng vaø saùng taïo cuûa yù thöùc trong hoaït ñoäng thöïc tieãn

Khaéc phuïc tính tieâu cöïc, thuï ñoäng vaø yû laïi troâng chôø vaøo ñieàu kieän khaùch

quan

Choáng laïi quan ñieåm duy taâm sieâu hình veà vaán ñeà naøy

Vaän duïng vaøo quaù trình hoïc taäp vaø coâng taùc cuûa baûn thaân

Vai troø cuûa nhaän thöùc coù moät vò trí ñaëc bieät trong quaù trình thuùc ñaåy xaõ

hoäi phaùt trieån hay kìm haõm söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi khoâng ñöôïc chuû quan

duy yù chí maø phaûi phaûn aùnh ñuùng quy luaät:

* Vaät chaát:

-Hoaøn caûnh ñòa lyù

-Ñieàu kieän daân soá

-Phöông thöùc saûn xuaát

-Löïc löôïng saûn xuaát, quan heä saûn xuaát

-Khoa hoïc coâng ngheä

-Tri thöùc xaõ hoäi

-Nhaân toá con ngöôøi

*YÙ thöùc:

-Tö töôûng

-Trieát hoïc

-Chính trò

-Ñaïo ñöùc

-Taäp quaùn

-Taâm lyù

-Truyeàn thoáng

Vai Troø Cuûa Tri Thöùc Khoa Hoïc Ñoái Vôùi Söï Nghieäp Ñoåi Môùi Cuûa Kinh Teá

Nöôùc Ta Hieän Nay

Töø ñaàu theá kyû XX ñeán nay, cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät laø moät

böôùc nhaûy voït trong löïc löôïng saûn xuaát. Thöïc chaát cuûa cuoäc caùch maïng

ñoù laø ôû choã noù môû ra kyû nguyeân môùi cuûa saûn xuaát töï ñoäng hoùa vôùi vieäc

phaùt trieån öùng duïng ñieàu khieån hoïc vaø voâ tuyeán ñieän töû. Khoa hoïc laø

ñieåm xuaát phaùt cho nhöõng bieán ñoåi to lôùn trong kyõ thuaät saûn xuaát, taïo ra

nhöõng ngaønh môùi nhö cheá taïo ra vaät lieäu môùi, khai thaùc nguoàn naêng

löôïng môùi….

Ñaëc ñieåm chung ñoøi hoûi thay ñoåi moái quan heä giöõa khoa hoïc vaø thöïc tieãn,

maø trong ñoù tri thöùc khoa hoïc ñöôïc vaät chaát hoùa keát tinh vaøo moïi yeáu toá

cuûa löïc löôïng saûn xuaát. Cho neân, ngaøy nay khoa hoïc trôû thaønh löïc löôïng

saûn xuaát tröïc tieáp.

Trong thôøi kyø quaù ñoä ñi leân xaõ hoäi chuû nghó ôû nöôùc ta hieän nay, ñöôøngloái

ñuùng ñaén cuûa ñaûng vaø nhaø nöôùc ta coù khaû naêng baûo ñaûm söï keát hôïp haøi

hoøa giöõa lôïi ích caù nhaân vôùi lôïi ích taäp theå vaø lôïi ích xaõ hoäi, giaûi quyeát

kòp thôøi nhöõng maâu thuaãn noäi boä trong nhaân daân, taïo nhöõng ñieàu kieän

thuaän lôïi ñeå moãi caù nhaân coù ñieàu kieän phaùt trieån toaøn dieän. Beân caïnh ñoù,

vieäc xaây döïng neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn vaän haønh theo cô

cheá thò tröôøng ñi ñoâi vôùi vieäc taêng cöôøng vai troø quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc

theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa luoân ñaûm baûo coâng baèng veà quyeàn lôïi

vaø nghóa vuï cuûa moïi coâng daân, choáng ñaëc quyeàn ñaëc lôïi: phaùt huy yeáu toá

con ngöôøi laø muïc ñích cao nhaát trong moïi hoaït ñoäng kinh teá, vaên hoùa, xaõ

hoäi laø moät yeâu caàu trong vieäc giaûi quyeát ñuùng ñaén moái quan heä giöõa caù

nhaân vaø xaõ hoäi ôû nöôùc ta hieän nay.

Tri thöùc laø phöông thöùc toàn taïi cuûa yù thöùc, söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa

yù thöùc coù lieân quan maät thieát ñeán quaù trình con ngöôøi nhaän thöùc veà theá

giôùi, tích luõy nhöõng tri thöùc, söï hieåu bieát noùi chung. Tri thöùc laø keát quaû

cuûa quaù trình phaûn aùnh theá giôùi khaùch quan vaø coù tính chaát lòch söû xaõ hoäi.

Tri thöùc bao goàm coù tri thöùc caûm tính vaø tri thöùc lyù tính (hoaëc tri thöùc kinh

nghieäm vaø tri thöùc lyù luaän). Nhö vaäy, xeùt veà nguoàn goác tri thöùc laø moät

hieän töôïng mang tính xaõ hoäi.

Chuùng ta bieát raèng khoa hoïc laø heä thoáng caùc tri thöùc cuûa con ngöôøi veà theá

giôùi. Tri thöùc khoa hoïc khaùc bieät vôùi tri thöùc thoâng thöôøng vaø tri thöùc kinh

nghieäm. Tri thöùc kinh nghieäm ñöôïc hình thaønh moät caùch tröïc tieáp thoâng

qua nhöõng ñieàu kieän soáng thöôøng ngaøy, mang tính hieän töôïng, tính beân

ngoaøi, tính rieâng bieät vaø cuï theå, coøn tri thöùc khoa hoïc ñem laïi hieåu bieát

caùi baûn chaát, caùi qui luaät cuûa hieän thöïc khaùch quan.

Xeùt veà vai troø vaø taùc duïng, tri thöùc khoa hoïc bao goàm khoa hoïc cô baûn vaø

khoa hoïc öùng duïng. Khoa hoïc cô baûn vaïch ra nhöõng nguyeân taéc, qui taéc,

phöông phaùp cuï theå ñeå öùng duïng tröïc tieáp vaøo hoaït ñoäng caûi tieán töï nhieân

vaø xaõ hoäi.

Vai troø cuûa tri thöùc khoa hoïc ngaøy caøng quan troïng vaø ñoùng vai troø chuû

ñaïo trong vieäc ñònh höôùng neàn kinh teá, moät neàn kinh teá ñang chuyeån mình

ñi leân:

*Trong söï chuyeân moân hoùa, töï ñoäng hoùa ngaøy caøng cao, tri thöùc khoa hoïc

ñöôïc keát tinh trong moïi nhaân toá cuûa löïc löôïng saûn xuaát-trong ñoái töôïng

lao ñoäng - kyõ thuaät – quaù trình coâng ngheä vaø caû trong nhöõng hình thöùc toå

chöùc töông öùng cuûa saûn xuaát; ngöôøi lao ñoäng khoâng coøn laø nhaân toá thao

taùc tröïc tieáp trong heä thoáng kyõ thuaät maø chuû yeáu laø vaän duïng tri thöùc khoa

hoïc ñeå ñieàu khieån vaø kieåm tra quaù trình saûn xuaát, hoaøn thieän löïc vieäc

quaûn lyù kinh teá…

*Khoa hoïc ngaøy nay ñaõ trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp, thaønh ñoái

töôïng lao ñoäng, thaønh maùy moùc thieát bò vaø phöông phaùp coâng ngheä môùi,

thaønh caùc hình thöùc toå chöùc saûn xuaát môùi, cho neân tri thöùc khoa hoïc laø

khoâng theå thieáu ñöôïc trong söï nghieäp ñoåi môùi neàn kinh teá nöôùc ta hieän

nay.

Chuùng ta böôùc vaøo xaây döïng XHCN vôùi moät xuaát phaùt ñieåm veà kinh teá

nhaát laø löïc löôïng saûn xuaát do ñoù chuùng ta phaûi taäp trung söùc löïc toaøm daân

ñeå phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát tröôùc heát laø ñaàu tö cho chieán löôïc con

ngöôøi (nhaát laø ngöôøi lao ñoäng) maët khaùc töøng böôùc caûi tieán thay ñoåi coâng

cuï saûn xuaát ngheøo naøn laïc haäu neáu coù ñieàu kieän thì thay theá baèng coâng

ngheä môùi hieän ñaïi. Do ñoù tri thöùc khoa hoïc thöïc söï ñoùng moät vai troø raát

quan troïng trong söï nghieäp ñoåi môùi neàn kinh teá nöôùc ta hieän nay.

Caâu 6: Taïi Sao Khi Xem Xeùt Ñaùnh Giaù 1 Söï Vaät Hieän Töôïng Hay Con

Ngöôøi Naøo Ñoù , Chuùng Ta Phaûi Coù Quan Ñieåm Lòch Söû ,Cuï Theå,

Toaøn Dieän Vaø Phaùt Trieån ?

Cô sôû lyù luaän cuûa nhöõng quan ñieåm: toaøn dieän, lòch söû vaø cuï theå. Ñoù laø noäi

dung nguyeân lyù moái lieân heä phoå bieán.

Nhö chuùng ta ñaõ bieát ñoái laäp pheùp bieän chöùng, quan ñieåm sieâu hình coi söï

toàn taïi cuûa caùc söï vaät vaø hieän töôïng trong theá giôùi laø nhöõng caùi taùch rôøi

nhau, giöõa chuùng khoâng coù söï lieân heä taùc ñoäng qua laïi, khoâng coù söï

chuyeån hoùa laãn nhau vaø neáu coù chæ laø söï lieân heä coù tính ngaãu nhieân, giaùn

tieáp....

Phöông phaùp sieâu hình ñöôïc phoå bieán roäng raõi tröôùc heát trong khoa hoïc töï

nhieân vaø sau ñoù trong trieát hoïc vaø noåi baät hôn caû laø ôû theá kyû 17 – 18 . Ñoái

vôùi khoa hoïc töï nhieân thôøi kyø naøy do phöông phaùp söu taàm taøi lieäu, cho

neân vieäc taùch rôøi caùc boä phaän rieâng cuûa söï vaät coù yù nghóa ñoái vôùi nghieân

cöùu khoa hoïc. Nhöng seõ sai laàm khi phöông phaùp naøy theå hieän ôû trong

trieát hoïc, vì noù khoâng coù khaû naêng nhaän thöùc caùi chung, caùi baûn chaát vaø

qui luaät cuûa hieän thöïc khaùch quan.

Treân cô sôû keá thöøa vaø phaùt trieån nhöõng tö töôûng bieän chöùng trong lòch söû

vaø ñoàng thôøi khaùi quaùt nhöõng thaønh töïu cuûa khoa hoïc töï nhieân theá kyû

XIX. Maùc ñaõ neâu leân nguyeân lyù veà moái lieân heä phoå bieán.

Noäi dung nguyeân lyù veà moái lieân heä phoå bieán cho raèng, trong söï toàn taïi

cuûa caùc söï vaät vaø hieän töôïng cuûa theá giôùi khoâng phaûi laø söï toàn taïi taùch rôøi

vaø coâ laäp laãn nhau, maø chuùng laø moät theå thoáng nhaát. Trong theå thoáng nhaát

ñoù noù coù nhöõng moái lieân heä, taùc ñoäng qua laïi laãn nhau, raøng buoäc vaø phuï

thuoäc, qui ñònh laãn nhau, chuyeån hoùa cho nhau...

Xeùt veà maët hình thöùc moái lieân heä phoå bieán cuûa caùc söï vaät vaø hieän töôïng

theå hieän mang tính ña daïng vaø phong phuù nhö:

*Moái lieân heä beân trong baûn chaát caùc söï vaät vaø hieän töôïng, laø moái lieân heä

giöõa caùc thuoäc tính, caùc yeáu toá beân trong (maâu thuaãn beân trong) qui ñònh

söï toàn taïi, vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa caùc söï vaät.

*Moái lieân heä beân ngoaøi cuûa caùc söï vaät vaø hieän töôïng.

*Moái lieân heä veà khoâng gian, thôøi gian; moái lieân heä baûn chaát vaø hieän

töôïng; nguyeân nhaân vaø keát quaû; noäi dung vaø hình thöùc...

Duø theå hieän döôùi hình thöùc naøo thì moái lieân heä ñeàu mang tính phoå bieán,

tính khaùch quan vaø tính qui luaät.

Nghieân cöùu nguyeân lyù veà moái lieân heä phoå bieán coù yù nghóa ñoái vôùi hoaït ñoäng

nhaän thöùc vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa con ngöôøi:

*Veà nguyeân taéc phaûi thöøa nhaän tính khaùch quan, tính qui luaät cuûa moái

lieân heä phoå bieán ôû trong hieän thöïc.

*Vì phaûi coù quan ñieåm toaøn dieän, quan ñieåm naøy ñoøi hoûi chuùng ta phaûi

phaân tích veà söï vaät phaûi ñaët noù trong moái quan heä vôùi söï vaät khaùc. Ñoàng

thôøi phaûi nghieân cöùu taát caû nhöõng maët, nhöõng yeáu toá, nhöõng moái lieân heä

voán coù cuûa noù. Qua ñoù ñeå xaùc ñònh ñöôïc moái lieân heä beân trong, baûn

chaát...ñeå töø ñoù coù theå naém baét ñöôïc baûn chaát, qui luaät cuûa söï vaät vaø hieän

töôïng (neân laáy ví duï minh hoïa theâm thì caøng toát).

Ví duï: khi nhaän xeùt moät ngöôøi naøo ñoù khoâng theå chæ nhìn beà ngoaøi cuûa

ngöôøi ñoù maø ñöa ra nhaän xeùt, phaûi xeùt ñeán nhöõng yeáu toá khaùc nhö baûn

chaát tính tình, hoï ñoái xöû vôùi mình coù thaät loøng hay khoâng, nhöõng moái lieân

heä cuûa ngöôøi ñoù vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh nhö vôùi ngöôøi thaân hay vôùi

nhöõng ngöôøi baïn cuûa ngöôøi ñoù coù toát hay khoâng.

Vì phaûi coù quan ñieåm cuï theå, bôûi vì trong quaù trình toàn taïi vaän ñoäng vaø

phaùt trieån cuûa baûn thaân caùc söï vaät vaø hieän töôïng laø moät quaù trình coù tính

giai ñoaïn. Cho neân khi phaân tích tính toaøn dieän veà caùc moái lieân heä cuûa söï

vaät phaûi ñaët noù trong moái quan heä cuï theå, vôùi nhöõng ñieàu kieän lòch söû cuï

theå cuûa caùc moái quan heä ñoù (neân laáy ví duï minh hoïa theâm thì caøng toát).

*Söï phaùt trieån bao haøm söï vaän ñoäng, söï xuaát hieän caùi môùi theo chieàu

höôùng ñi leân. Nhöng khoâng phaûi baát kyø söï vaän ñoäng naøo cuõng bao haøm söï

phaùt trieån. Cho neân, söï phaùt trieån vaø ñoåi môùi laø hieän töôïng dieãn ra khoâng

ngöøng ôû trong töï nhieân, xaõ hoäi vaø tö duy maø nguoàn goác cuûa noù laø söï ñaáu

tranh cuûa caùc maët ñoái laäp trong baûn thaân caùc söï vaät vaø hieän töôïng.

Khaùi nieäm phaùt trieån thì khoâng khaùi quaùt moïi söï vaän ñoäng noùi chung. Noù

chæ khaùi quaùt nhöõng vaän ñoäng ñi leân, söï xuaát hieän caùi môùi theo moät chieàu

höôùng chung laø töø thaáp ñeán cao, ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, töø caùi chöa hoaøn

thieän ñeán caùi hoaøn thieän.

*Muoán naém baét ñöôïc baûn chaát cuûa söï vaät vaø hieän töôïng, naém baét ñöôïc

khuynh höôùng vaän ñoäng cuûa chuùng thì phaûi coù quan ñieåm phaùt trieån.

*Veà maët nguyeân taéc phaûi thöøa nhaän tính khaùch quan, qui luaät vaø phaùt

trieån laø khuynh höôùng cuûa söï vaän ñoäng cuûa caùc söï vaät vaø hieän töôïng.

*Quan ñieåm phaùt trieån vôùi yeâu caàu khi phaân tích moät söï vaät, hieän töôïng

phaûi ñaët noù trong söï vaän ñoäng, phaûi phaùt hieän ñöôïc xu höôùng bieán ñoåi,

chuyeån hoùa cuûa chuùng.

*Quan ñieåm phaùt trieån coøn ñoøi hoûi chuùng ta phaûi coù quan ñieåm ñuùng veà

caùi môùi, caùi môùi phuø hôïp vôùi qui luaät, caùi môùi laø tieâu chuaån cuûa söï phaùt

trieån (neân laáy ví duï minh hoïa theâm thì caøng toát).

Caâu 7 : Döïa Treân Nhöõng Cô Sôû Lyù Luaän Naøo Maø Ñaûng Ta Laïi Chuû

Tröông Xaây Döïng Quan Heä Saûn Xuaát Döïa Treân Cheá Ñoä Ña Daïng

Hoùa Hình Thöùc Sôû Höõu Vôùi 1 Neàn Kinh Teá Haøng Hoùa Nhieàu Thaønh

Phaàn Vaø 1 Cheá Ñoä Phaân Phoái Lao Ñoäng ?

Nöôùc ta löïa choïn con ñöôøng xaõ hoäi chuû nghóa boû qua phöông thöùc saûn

xuaát tö baûn chuû nghóa vôùi yù nghóa boû qua cheá ñoä chính trò cuûa chuû nghóa tö

baûn. Nhöng trong ñieàu kieän chuû tröông moät kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh

phaàn vôùi cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc. Nhaèm phaùt huy

moïi tieàm naêng caùc thaønh phaàn kinh teá, phaùt trieån maïnh meõ löïc löôïng saûn

xuaát ñeå xaây döïng cô sôû kinh teá xaõ hoäi chuû nghóa, töøng böôùc xaõ hoäi hoùa

chuû nghóa. Trong ñoù kinh teá quoác doanh bao giôø cuõng giöõa vai troø chuû ñaïo

coù yù nghóa quyeát ñònh ñoái vôùi söï phaùt trieån neàn kinh teá ôû nöôùc ta hieän

nay....

Nöôùc ta trong thôøi kyø quaù ñoä ñi leân chuû nghóa xaõ hoäi, khoâng qua giai ñoaïn

phaùt trieån tö baûn chuû nghóa, khoâng coù nghóa laø xoùa boû caùc quan heä sôû höõu

tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát, maø chæ phaùt trieån sôû höõu coâng coäng veà tö lieäu

saûn xuaát. Hieän nay trong ñieàu kieän chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng

theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Cho neân vieäc duy trì vaø phaùt trieån hình

thöùc sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát laø moät yeâu caàu khaùch quan mang

tính qui luaät. Bôûi vì, trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thôøi kyø quaù ñoä ñi leân xaõ hoäi

chuû nghóa, thì sôû höõu tö nhaân nhö moät boä phaän töï nhieân cuûa quaù trình kinh

teá nhieàu thaønh phaàn cuõng coù yù nghóa thuùc ñaåy phaùt trieån saûn xuaát naâng

cao ñôøi soáng cuûa nhaân daân. Maët khaùc, duy trì vaø phaùt trieån kinh teá tö nhaân

(döôùi moïi hình thöùc), thì ñoàng thôøi vôùi noù laø thu huùt nguoàn löïc veà voán, veà

lao ñoäng, veà quaù trình chuyeån giao coâng ngheä môùi....Nhöng noù ñeàu thoâng

qua söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa. Nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa

seõ giöõa vai troø quyeát ñònh vaø ñieàu tieát chung ñoái vôùi caùc hình thöùc sôû höõu

naøy phaûi phuïc vuï cho lôïi ích cuûa nhaân daân.

*Trong cô caáu kinh teá xaõ hoäi chuû nghóa hieän nay ôû nöôùc ta, thì hình thöùc

sôû höõu coâng coäng ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän vaø phaùt trieån. Trong ñoù neàn

kinh teá quoác doanh bao giôø cuõng giöõa vai troø chuû ñaïo, quyeát ñònh ñoái vôùi

neàn kinh teá hieän nay. Cho neân, xeùt veà loaïi hình quan heä saûn xuaát cô baûn

hieän nay ôû nöôùc ta bao goàm quan heä saûn xuaát xaõ hoäi chuû nghóa döïa treân

cô sôû sôû höõu coâng coäng veà tö lieäu saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát cuõ döïa

treân hình thöùc sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát. Nhöng noù thoáng nhaát vaø

mang tính maâu thuaãn trong moät cô caáu kinh teá thoáng nhaát – kinh teá thò

tröôøng coù ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa vaø döôùi söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc

xaõ hoäi chuû nghóa.

*Trong thôøi kyø quaù ñoä ñi leân xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta hieän nay,

ñöôøngloái ñuùng ñaén cuûa ñaûng vaø nhaø nöôùc ta coù khaû naêng baûo ñaûm söï keát

hôïp haøi hoøa giöõa lôïi ích caù nhaân vôùi lôïi ích taäp theå vaø lôïi ích xaõ hoäi, giaûi

quyeát kòp thôøi nhöõng maâu thuaãn noäi boä trong nhaân daân, taïo nhöõng ñieàu

kieän thuaän lôïi ñeå moãi caù nhaân coù ñieàu kieän phaùt trieån toaøn dieän. Beân

caïnh ñoù, vieäc xaây döïng neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn vaän haønh

theo cô cheá thò tröôøng ñi ñoâi vôùi vieäc taêng cöôøng vai troø quaûn lyù cuûa nhaø

nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa luoân ñaûm baûo coâng baèng veà

quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa moïi coâng daân, choáng ñaëc quyeàn ñaëc lôïi: phaùt

huy yeáu toá con ngöôøi laø muïc ñích cao nhaát trong moïi hoaït ñoäng kinh teá,

vaên hoùa, xaõ hoäi laø moät yeâu caàu trong vieäc giaûi quyeát ñuùng ñaén moái quan

heä giöõa caù nhaân vaø xaõ hoäi ôû nöôùc ta hieän nay.

*Keát caáu quan heä saûn xuaát bao goàm ba maët quan heä cô baûn sau:

-Quan heä sôû höõu veà tö lieäu saûn xuaát. Xeùt veàmaët lòch söû quan heä sôû höõu veà

tö lieäu saûn xuaát ñaõ ñöôïc theå hieän döôùi hai hình thöùc cô baûn, ñoù laø sôû höõu

tö nhaân vaø sôû höõu xaõ hoäi veà tö lieäu saûn xuaát. Sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu

saûn xuaát laø hình thöùc sôû höõu maø caùc tö lieäu saûn xuaát chuû yeáu cuûa xaõ hoäi

(khoâng phaûi taát caû) thuoäc veà caùc chuû theå xaõ hoäi laø caù nhaân, hay moät löïc

löôïng xaõ hoäi nhaát ñònh, Ñieàu ñoù coù nghóa laø tö lieäu saûn xuaát khoâng thuoäc

veà chung, cuûa toaøn xaõ hoäi. Xeùt veà maët baûn chaát hình thöùc sôû höõu naøy laø

nguoàn goác cuûa nhöõng quan heä boùc loät, baát bình ñaúng xaõ hoäi, laø quan heä

ngöôøi boùc loät ngöôøi. Coøn quan heä sôû höõu xaõ hoäi laø hình thöùc taát caû caùc tö

lieäu saûn xuaát (chuû yeáu) cuûa xaõ hoäi thuoäc veà cuûa chung, cuûa toaøn xaõ hoäi.

Xeùt veà maët baûn chaát quan heä sôû höõu naøy laø cô sôû cho quaù trình xaây döïng

quan heä bình ñaúng vaø noù coù khaû naêng xoùa boû quan heä boùc loät ngöôøi....

-Quan heä toå chöùc quaûn lyù saûn xuaát. Quan heä naøy theå hieän söï gioáng nhau

vaø khaùc nhau cuûa caùc chuû theå xaõ hoäi veà vai troø, vò trí, veà quyeàn toå chöùc

quaûn lyù saûn xuaát. Quan heä naøy hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo quan heä sôû höõu

ñoái vôùi tö lieäu saûn xuaát, Bôûi vì, nhöõng chuû theå xaõ hoäi naøo naém tö lieäu saûn

xuaát chuû yeáu cuûa xaõ hoäi thì hoï seõ laø ngöôøi naém vai troø toå chöùc vaø quaûn lyù

saûn xuaát vaät chaát cuûa xaõ hoäi.

-Quan heä phaân phoái saûn phaåm lao ñoäng. Quan heä naøy theå hieän söï khaùc

nhau vaø gioáng nhau cuûa caùc chuû theå xaõ hoäi veà möùc höôûng thuï ñoái vôùi saûn

phaåm vaät chaát cuûa xaõ hoäi, cuõng nhö quyeàn phaân phoái saûn phaåm vaät chaát

cuûa xaõ hoäi. Quan heä naøy hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo quan heä sôû höõu ñoái vôùi

tö lieäu saûn xuaát. Bôûi vì, chuû theå xaõ hoäi naøo naém giöõ tö lieäu saûn xuaát thì

ñoàng thôøi hoï coù möùc höôûng thuï nhieàu hôn, vaø laø ngöôøi coù quyeàn quyeát

ñònh phaân phoái saûn phaåm vaät chaát cuûa xaõ hoäi.

*Trong ba maët quan heä cuûa quan heä saûn xuaát ñeàu coù söï taùc ñoäng qua laïi

laãn nhau. Nhöng quan heä sôû höõu tö lieäu saûn xuaát laø quan heä giöõ vai troø

quyeát ñònh trong quan heä saûn xuaát.

-Quan heä phaân phoái saûn phaåm lao ñoäng theå hieän söï khaùc nhau vaø gioáng

nhau cuûa caùc chuû theå xaõ hoäi veà möùc höôûng thuï ñoái vôùi saûn phaåm vaät chaát

cuûa xaõ hoäi. Quan heä naøy hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo quan heä sôû höõu ñoái vôùi

tö lieäu saûn xuaát. Bôûi vì, chuû theå xaõ hoäi naøo naém tö lieäu saûn xuaát thì ñoàng

thôøi hoï laø ngöôøi coù möùc höôûng thuï nhieàu hôn, vaø laø ngöôøi coù quyeàn quyeát

ñònh phaân phoái saûn phaåm vaät chaát cuûa xaõ hoäi.

-Qui luaät quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi tính chaát vaø trình ñoä phaùt trieån

cuûa löïc löôïng saûn xuaát laø moät qui luaät chung nhaát cuûa söï phaùt trieån xaõ

hoäi. Söï taùc ñoäng cuûa qui luaät naøy ñaõ khaúng ñònh tính taát yeáu khaùch quan

cuûa söï phaùt trieån xaõ hoäi töø phöông thöùc saûn xuaát xaõ hoäi Nguyeân thuûy,

Chieám höõu noâ leä, Phong kieán, Tö baûn chuû nghóa vaø phöông thöùc Coäng saûn

chuû nghóa töông lai

Caâu 8: Phaân Tích Vai Troø Cuûa Quaàn Chuùng Nhaân Daân Trong Lòch Söû

Vaø Vieäc Ñaûng Ta Chuû Tröông Caùch Maïng Vaø Söï Nghieäp Cuûa Quaàn

Chuùng ?

Vai Troø Cuûa Quaàn Chuùng Nhaân Daân Trong Lòch Söû

*Khaùi nieäm quaàn chuùng nhaân daân thay ñoåi vaø phaùt trieån coù tính chaát lòch

söû. Bôûi noù gaén lieàn vôùi nhöõng hình thaùi kinh teá-xaõ hoäi vaø ñieàu kieän lòch

söû nhaát ñònh. Nhöng duø thay ñoåi vaø phaùt trieån nhö theá naøo thì noäi dung

khaùi nieäm quaàn chuùng nhaân daân luoân ñöôïc xaùc ñònh bôûi nhöõng noäi dung

sau ñaây:

-Quaàn chuùng nhaân daân tröôùc heát laø nhöõng ngöôøi lao ñoäng. Ñoù laø nhöõng

löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi tröïc tieáp taïo ra moïi cuûa caûi vaät chaát cho xaõ hoäi.

-Quaàn chuùng nhaân daân, ñöôïc theå hieän laø nhöõng boä phaän daân cö coù khuynh

höôùng luoân choáng laïi nhöõng giai caáp thoáng trò aùp böùc boùc loät maø lôïi ích

caên baûn cuûa nhöõng giai caáp aáy ñoái khaùng vôùi lôïi ích ñoâng ñaûo cuûa nhaân

daân lao ñoäng.

-Quaàn chuùng nhaân daân coøn bao goàm caùc giai caáp vaø caùc taàng lôùp xaõ hoäi

coù yù nghóa thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi.

Nhö vaäy, noäi dung khaùi nieäm quaàn chuùng nhaân daân laø raát roäng bao goàm

nhieàu löïc löôïng xaõ hoäi vaø hoaït ñoäng cuûa hoï trong nhieàu lónh vöïc khaùc

nhau. Nhöng hieåu theo nghóa chung nhaát laø nhöõng löïc löôïng coù yù nghóa

quyeát ñònh ñi vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi.

Quaàn chuùng nhaân daân laø nhöõng löïc löôïng xaõ hoäi coù yù nghóa quyeát ñònh

ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, ñöôïc theå hieän trong hoaït ñoäng saûn xuaát

vaät chaát, trong ñaáu tranh xaõ hoäi vaø trong lónh vöïc tinh thaàn cuûa xaõ hoäi.

*Moái quan heä giöõa quaàn chuùng nhaân daân vaø vó nhaân, laõnh tuï ñoái vôùi söï

phaùt trieån cuûa lòch söû, laø söï khaúng ñònh quaàn chuùng nhaân daân bao giôø

cuõng laø ngöôøi saùng taïo chaân chính ra lòch söû coøn vó nhaân, laõnh tuï chæ coù yù

nghóa quan troïng. Nhöng ôû trong nhöõng ñieàu kieän lòch söû nhaát ñònh vó

nhaân, laõnh tuï coù theå giöõa vai troø “quyeát ñònh” ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa

lòch söû vôùi yù nghóa laø ngöôøi taïo ra nhöõng böôùc ngoaët vó ñaïi cuûa söï phaùt

trieån lòch söû, Nhöng xeùt cho cuøng veà laâu daøi quaàn chuùng nhaân daân vaãn laø

ngöôøi quyeát ñònh ñoái söï phaùt trieån cuûa lòch söû

*Vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân daân bao giôø cuõng laø ngöôøi saùng taïo chaân

chính ra lòch söû. *Xuaát phaùt töø nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa duy vaät

lòch söû khaúng ñònh raèng quaàn chuùng nhaân daân laø ngöôøi saùng taïo chaân

chính ra lòch söû, ñöôïc theå hieän vôùi ba noäi dung sau:

-Vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong hoaït ñoäng saûn xuaát vaät chaát cuûa

xaõ hoäi. Xuaát phaùt töø nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa duy vaät lòch söû cho

raèng saûn xuaát vaät chaát laø cô sôû cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi

trong ñoù hoaït ñoäng cuûa quaàn chuùng nhaân daân laø löïc löôïng tröïc tieáp taïo ra

moïi cuûa caûi vaät chaát cho xaõ hoäi. Hoaït ñoäng taïo ra cuûa caûi vaät chaát cho xaõ

hoäi cuûa quaàn chuùng nhaân daân ñoàng thôøi cuõng coù yù nghóa quyeát ñònh cho

vieäc taïo ra nhöõng giaù trò tinh thaàn cuûa xaõ hoäi. Ñoù laø quaù trình hình thaønh

phong tuïc taäp quaùn, truyeàn thoáng vaø neàn vaên hoùa daân toäc....ñoàng thôøi

hoaït ñoäng cuûa quaàn chuùng nhaân daân coøn laø ñoái töôïng phuïc vuï cuûa hoaït

ñoäng vaên hoùa vaø tinh thaàn noùi chung cuûa xaõ hoäi.

-Vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong hoaït ñoäng ñaáu tranh xaõ hoäi vôùi

tính caùch hoï laø chuû theå cuûa hoaït ñoäng caûi taïo caùc quaù trình kinh teá, chính

trò vaø xaõ hoäi. Trong lónh vöïc naøy vai troø cuûa quaàn chuùng laø löïc löôïng cô

baûn cuûa cuoäc caùch maïng xaõ hoäi, bôûi vì Leânin ñaõ töøng khaúng ñònh raèng söï

nghieäp caùch maïng laø söï nghieäp cuûa quaàn chuùng. Maët khaùc, trong hoaït

ñoäng ñaáu tranh xaõ hoäi vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân daân coøn ñöôïc theå hieän

ñoái vôùi quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc daân toäc vaø coäng ñoàng

daân toäc.

-Lôïi ích cuûa quaàn chuùng nhaân daân vöøa laø ñieåm khôûi ñaàu vöøa laø muïc ñích

cuoái cuøng cuûa söï nghieäp caùch maïng. Ñieàu naøy coù yù nghóa laø lôïi ích chung

cuûa toaøn boä xaõ hoäi luoân laø lôïi ích chung cuûa quaàn chuùng nhaân daân. Cho

neân, lòch söû phaùt trieån cuûa xaõ hoäi vaø tieán boä xaõ hoäi laø vieäc naâng cao ñôøi

soáng cuûa quaàn chuùng nhaân daân, khaúng ñònh vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân

daân laø ngöôøi saùng taïo chaân chính ra lòch söû.

Phaân Tích Vieäc Ñaûng Chuû Tröông Caùch Maïng Vaø Söï Nghieäp Cuûa Quaàn

Chuùng

*Moät trong nhöõng nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa duy vaät lòch söû khaüng

ñònh raèng quaàn chuùng nhaân daân laø ngöôøi saùng taïo chaân chính ra lòch söû,

ñöôïc theå hieän vôùi ba noäi dung sau ñaây:

-Vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong hoaït ñoäng saûn xuaát vaät chaát cuûa

xaõ hoäi. Xuaát phaùt nhöõng nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa duy vaät lòch söû

cho raèng saûn xuaát vaät chaát laø cô sôû cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi

vaø trong ñoù hoaït ñoäng cuûa quaàn chuùng nhaân daân laø löïc löôïng tröïc tieáp taïo

ra moïi cuûa caûi vaät chaát cho xaõ hoäi. Hoaït ñoäng taïo ra cuûa caûi vaät chaát cho

xaõ hoäi cuûa quaàn chuùng nhaân daân ñoàng thôøi cuõng coù yù nghóa quyeát ñònh

cho vieäc taïo ra nhng giaù trò tinh thaàn cuûa xaõ hoäi. Ñoù laø quaù trình hình

thaønh phong tuïc taäp quaùn, truyeàn thoáng vaø neàn vaên hoùa daân toäc....ñoàng

thôøi hoaït ñoäng cuûa quaàn chuùng nhaân daân coøn laø ñoái töôïng phuïc vuï cuûa

hoaït ñoäng vaên hoùa vaø tinh thaàn noùi chung cuûa xaõ hoäi.

-Vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong hoaït ñoäng ñaáu tranh xaõ hoäi vôùi

tính caùch hoï laø chuû theå cuûa hoaït ñoäng caûi taïo caùc quaù trình kinh teá, chính

trò vaø xaõ hoäi. Trong lónh vöïc naøy vai troø cuûa quaàn chuùng laø löïc löôïng cô

baûn cuûa caùc cuoäc caùch maïng xaõ hoäi, bôûi vì Leânin khaúng ñònh raèng söï

nghieäp caùch maïng laø söï nghieäp cuûa quaàn chuùng. Maët khaùc, trong hoaït

ñoäng ñaáu tranh xaõ hoäi vai troø quaàn chuùng nhaân daân coøn ñöôïc theå hieän ñoái

vôùi quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc daân toäc vaø coäng ñoàng daân

toäc.

-Lôïi ích cuûa quaàn chuùng nhaân daân vöøa laø ñieåm khôûi ñaàu vöøa laø muïc ñích

cuoái cuøng cuûa söï nghieäp caùch maïng. Ñieàu naøy coù nghóa laø lôïi ích chung

cuûa toaøn boä xaõ hoäi luoân laø lôïi ích chung cuûa quaàn chuùng nhaân daân. Cho

neân, lòch söû phaùt trieån cuûa xaõ hoäi vaø tieán boä xaõ hoäi laø vieäc naâng cao ñôøi

soáng cuûa quaàn chuùng nhaân daân, khaúng ñònh vai troø cuûa quaàn chuùng nhaân

daân laø ngöôøi saùng taïo chaân chính ra lòch söû.

*Noäi dung khaùi nieäm quaàn chuùng nhaân daân laø raát roäng bao goàm nhieàu löïc

löôïng xaõ hoäi vaø hoaït ñoäng cuûa hoï trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau. Nhöng

hieåu thao nghóa chung nhaát laø nhöõng löïc löôïng coù yù nghóa quyeát ñònh ñi

vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån xaõ hoäi.

*Quaàn chuùng nhaân daân laø nhöõng löïc löôïng xaõ hoäi coù yù nghóa quyeát ñònh

ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, ñöôïc theå hieän trong hoaït ñoäng saûn xuaát

vaät chaát, trong ñaáu tranh xaõ hoäi vaø trong lónh vöïc tinh thaàn cuûa xaõ hoäi.

-Nghieân cöùu lòch söû ñaáu tranh xaõ hoäi, nhöõng nhaø kinh ñieån cuûa chuû nghóa

Maùc-Leânin cho raèng: baïo löïc laø ñieàu kieän tieân quyeát, taát yeáu cuûa caùc

cuoäc caùch maïng xaõ hoäi. Moät trong nhöõng ñieàu kieän khaùch quan cho moät

cuoäc caùch maïng noå ra vaø thaønh coâng ñoù laø tính tích cöïc cuûa quaàn chuùng

nhaân daân ñöôïc naâng cao...thaáy phaûi tieán haønh caùch maïng vaø saún saøng hy

sinh cho söï nghieäp caùch maïng ñoù.Vieäc Ñaûng chuû tröông caùch maïng gaén

lieàn vôùi quaàn chuùng nhaân daân laø moät chuû tröông ñuùng ñaén mang ñaäm tính

daân toäc �� ñoäng löïc cho coâng cuoäc caùch maïng thaønh coâng.

Caâu 9: Vai Troø Vaø Keát Caáu Cuûa Yù Thöùc Xaõ Hoäi Vaø Vieäc Ñaûng Ta

Chuû Tröông Laáy Chuû Nghóa Maùc-Leânin Laøm Kim Chæ Nan Moïi Hoaït

Ñoäng Caùch Maïng Mieàn Nam ?

Vai Troø Vaø Keát Caáu Cuûa Yù Thöùc Xaõ Hoäi

*Khaùi nieäm yù thöùc xaõ hoäi:

-Toaøn boä ñôøi soáng xaõ hoäi ñöôïc chia thaønh hai lónh vöïc lôùn: lónh vöïc vaät

chaát vaø lónh vöïc tinh thaàn, ñoù laø toàn taïi xaõ hoäi vaø yù thöùc xaõ hoäi. Cho neân yù

thöùc xaõ hoäi coù vai troø laø lónh vöïc tinh thaàn cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. YÙ thöùc xaõ

hoäi laø söï phaûn aùnh toàn taïi xaõ hoäi trong nhöõng giai ñoaïn phaùt trieån khaùc

nhau, bao goàm tình caûm, taäp quaùn, truyeàn thoáng, quan ñieåm, tö töôûng lyù

luaän, hoaëc toàn taïi thoâng qua caùc hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi cuï theå khaùc nhau

nhö: yù thöùc chính trò, yù thöùc phaùp quyeàn, yù thöùc ñaïo ñöùc...

Nhö vaäy, yù thöùc xaõ hoäi tröôùc heát laø lónh vöïc tinh thaàn cuûa xaõ hoäi. YÙ thöùc

xaõ hoäi chæ laø söï phaûn aùnh toàn taïi xaõ hoäi, noù laø caùi coù sau, caùi phuï thuoäc

vaøo toàn taïi xaõ hoäi. Veà maët keát caáu yù thöùc theå hieän döôùi nhieàu caáp ñoä

phaûn aùnh khaùc nhau ñoái vôùi toàn taïi xaõ hoäi

*Keát caáu cuûa yù thöùc xaõ hoäi

*YÙ thöùc xaõ hoäi bao goàm nhieàu caáp ñoä khaùc nhau: yù thöùc sinh hoaït ñôøi

thöôøng vaø yù thöùc lyù luaän, taâm lyù xaõ hoäi vaø heä tö töôûng

*YÙ thöùc sinh hoaït ñôøi thöôøng vaø yù thöùc lyù luaän:

-Söï phaân chia yù thöùc xaõ hoäi thaønh yù thöùc sinh hoaït ñôøi thöôøng vaø yù thöùc lyù

luaän ñoù laø söï ñoái laäp giöõa moät beân laø nhaân sinh quan trong thöïc tieån cuoäc

soáng chöa ñöôïc heä thoáng hoùa, vôùi beân kia laø taäp hoïp xaõ hoäi ñaõ ñöôïc

nghieân cöùu moät caùch saùng taïo, heä thoáng thaønh lyù luaän thaønh caùc hoïc

thuyeát.

-YÙ thöùc sinh hoaït ñôøi thöôøng laø tính ñaày ñuû, toaøn veïn cuûa caûm giaùc soáng,

noù gaàn vaø tröïc tieáp hôn vôùi hieän thöïc cuoäc soáng, phaûn aùnh tính chi tieát ña

daïng vaø phong phuù cuûa cuoäc soáng hieän thöïc. Vì vaäy, kinh nghieäm cuûa yù

thöùc sinh hoaït ñôøi thöôøng laø kho taøng maø trong ñoù caùc khoa hoïc cuï theå,

trieát hoïc vaø ngheä thuaät coù theå tìm kieám, khai thaùc theo nhöõng noäi dung

nhaát ñònh cuûa mình.

-YÙ thöùc lyù luaän laø toaøn boä nhöõng tö töôûng xaõ hoäi ñaõ ñöôïc khaùi quaùt hoùa

thaønh lyù luaän, thaønh caùc hoïc thuyeát veà moïi lónh vöïc khaùc nhau trong cuoäc

soáng xaõ hoäi moät caùch hôïp lyù, thaønh chænh theå trong nhöõng khoa hoïc cuï

theå, trieát hoïc, ngheä thuaät, ñaïo ñöùc, trong caùc hoïc thuyeát chính trò ....

-Söï gioáng nhau cuûa yù thöùc sinh hoaït ñôøi thöôøng vaø yù thöùc lyù luaän ôû choåâ

ñeàu laø lónh vöïc tinh thaàn cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, theå hieän söï toàn taïi vaän ñoäng

vaø phaùt trieån cuûa yù thöùc xaõ hoäi, Nhöng giöõa chuùng laïi coù söï khaùc nhau veà

tính chaát, trình ñoä phaûn aùnh vaø caáp ñoä veà maët keát caáu. YÙ thöùc ñôøi thöôøng

bao goàm noäi dung roäng lôùn cuûa cuoäc soáng. Nhöng noù phaûn aùnh toàn taïi xaõ

hoäi coù tính chaát töï phaùt hôn, noù chöa coù tính heä thoáng, tính hôïp lyù vaø khoa

hoïc. Coøn yù thöùc lyù luaän laø söï phaûn aùnh mang tính heä thoáng, tính hôïp lyù,

tính baûn chaát vaø qui luaät veà hieän thöïc moät caùch tröøu töôïng, khaùi quaùt

baèng caùc phaïm truø vaø khaùi nieäm khoa hoïc.

*Taâm lyù xaõ hoäi vaø heä tö töôûng:

-Taâm lyù xaõ hoäi laø moät boä phaän ôû caáp ñoä yù thöùc sinh hoaït ñôøi thöôøng,

trong ñoù xuaát hieän nhöõng quan nieäm veà söï ñaùnh giaù ña daïng caùc hieän

töôïng xaõ hoäi, nhöõng thò hieáu vaø tö töôûng thaåm myõ, phong tuïc vaø truyeàn

thoáng, nhöõng thieân höôùng vaø söï höùng thuù, söï mô öôùc.....Nhö vaäy, taâm lyù

xaõ hoäi cuõng laø söï phaûn aùnh tröïc tieáp ñieàu kieän sinh soáng haøng ngaøy, noù

khoâng coù khaû naêng phaûn aùnh baûn chaát vaø qui luaät cuûa hieän thöïc. Nhöõng

quan nieäm cuûa con ngöôøi ôû trình ñoä taâm lyù coøn mang tính chaát kinh

nghieäm, caûm tính vaø cuï theå.

-Heä tö töôûng laø moät boä phaän ôû caáp ñoä yù thöùc lyù luaän, bao goàm söï ñaùnh

giaù coù heä thoáng veà hieän thöïc xaõ hoäi treân laäp tröôøng quan ñieåm cuûa moät

giai caáp, moät chính ñaûng nhaát ñònh neâu ra nhieäm vuï vaø muïc ñích chính trò

xaõ hoäi, xaây döïng heä thoáng nhöõng quan ñieåm veà uy quyeàn cuûa giai caáp,

cuûa ñaûng phaùi ñoù. Heä tö töôûng coù theå laø heä tö töôûng khoa hoïc, cuõng coù

theå laø heä tö töôûng phaûn khoa hoïc.

-Giöõa taâm lyù xaõ hoäi vaø heä tö töôûng coù moái quan heä taùc ñoäng qua laïi laån

nhau vì chuùng ñeàu coù chung moät nguoàn goác laø söï phaûn aùnh toàn taïi xaõ hoäi.

Nhöng laïi phaûn aùnh döôùi caùc boä phaän trong caùc caáp ñoä khaùc nhau cuûa yù

thöùc xaõ hoäi. Heä tö töôûng phaûn aùnh saâu saéc hôn veà ñieàu kieän sinh hoaït vaät

chaát cuûa xaõ hoäi, neáu taâm lyù xaõ hoäi hình thaønh moät caùch tröïc tieáp, töï phaùt

thì heä tö töôûng cuõng khoâng theå hình thaønh moät caùch töï phaùt töø taâm lyù xaõ

hoäi. Nhöng taâm lyù, tình caûm giai caáp taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc tieáp

thu heä tö töôûng cuûa giai caáp, ngöôïc laïi, heä tö töôûng laïi coù yù nghóa cuûng coá

phaùt trieån taâm lyù, tình caûm giai caáp.

*Tính giai caáp cuûa yù thöùc xaõ hoäi:

-Trong xaõ hoäi coù giai caáp yù thöùc xaõ hoäi mang tính giai caáp, bôûi vì noù ñeàu

phaûn aùnh nhöõng quan heä giai caáp, ñaáu tranh giai caáp cuõng nhö yù thöùc cuûa

moåi moät giai caáp nhaát ñònh cuõng khaùc nhau thaäm chí ñoái laäp nhau. Tính

giai caáp cuûa yù thöùc xaõ hoäi theå hieän trong taát caû caùc maët cuûa ñôøi soáng tinh

thaàn xaõ hoäi, ôû yù thöùc sinh hoaït ñôøi thöôøng vaø yù thöùc lyù luaän, ôû taâm lyù xaõ

hoäi vaø heä tö töôûng.

-Tính giai caáp cuûa yù thöùc xaõ hoäi khoâng phuû nhaän yù thöùc caù nhaân, maø chi

phoái yù thöùc caù nhaân. Nhöng yù thöùc caù nhaân vaø yù thöùc xaõ hoäi laø khoâng

thoáng nhaát. Moãi caù nhaân ñeàu coù nhöõng ñieàu kieän gia ñình, ngheà nghieäp,

nhaân caùch, kinh nghieäm cuoäc soáng....Vì vaäy, trong cuøng moät giai caáp yù

thöùc caù nhaân laïi bieåu hieän yù thöùc giai caáp ôû döôùi caùc möùc ñoä vaø hình thöùc

khaùc nhau, thaäm chí coù theå ñoái laäp nhau. Nhöng taát caû moïi yù thöùc caù nhaân

trong cuøng moät giai caáp vaån bò chi phoái bôûi tính giai caáp cuûa heä tö töôûng

cuûa giai caáp mình.

-Trong caùc hình thaùi cuûa yù thöùc xaõ hoäi moåi moät hình thaùi ñeàu phaûn aùnh

tính giai caáp cuûa xaõ hoäi khaùc nhau, coù nhöõng hình thaùi phaûn aùnh tröïc tieáp

vaø ñoàng thôøi laø noäi dung cô baûn cuûa noù, ngöôïc laïi coù nhöõng hình thaùi

phaûn aùnh giaùn tieáp nhöng heä tö töôûng cuûa nhöõng giai caáp thoáng trò luoân coù

mot vò trí quan troïng trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con ngöôøi.

Vieäc Ñaûng Ta Chuû Tröông Laáy Chuû Nghóa Maùc-Leânin Vaø Tö Töôûng Hoà

Chí Minh Laøm Kim Chæ Nam Cho Moïi Hoaït Ñoäng Caùch Maïng Vieät Nam

*Heä tö töôûng chính trò:

-YÙ thöùc chính trò laø söï phaûn aùnh caùc quan heä kinh teá xaõ hoäi, phaûn aùnh

nhöõng lôïi ích caên baûn vaø ñòa vò cuûa caùc giai caáp vaø moái lieân heä laån nhau

cuûa caùc giai caáp ñoù trong vieäc quaûn lyù, baûo veä ñaát nöôùc...

-Heä tö töôûng chính trò phaûn aùnh toàn taïi xaõ hoäi veà ñòa vò cuûa moät giai caáp

nhaát ñònh moät caùch tröïc tieáp vaø saâu saéc nhaát. Heä tö töôûng chính trò cuûa

giai caáp thoáng trò coù vai troø to lôùn trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Noù taùc ñoäng trôû

laïi cô sôû kinh teá thoâng qua caùc toå chöùc nhaø nöôùc. Noù giöõa vai troø chuû ñaïo

trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa xaõ hoäi vaø chi phoái tröïc tieáp cuûa moåi caù nhaân

cho ñeán caùc hình thaùi xaõ hoäi khaùc. Vai troø vaø taùc duïng cuûa heä tö töôûng

cuûa moät giai caáp nhaát ñònh do vai troø lòch söû cuûa giai caáp ñoù quyeát ñònh vaø

tuøy thuoäc theo nhöõng ñieàu kieän lòch söû nhaát ñònh.

*Chuû nghóa Maùc-Leânin laø khoa hoïc veà caùc qui luaät phaùt trieån cuûa töï

nhieân vaø xaõ hoäi, khoa hoïc veà caùc maïng cuûa quaàn chuùng bò aùp böùc vaø bò

boùc loät, khoa hoïc veà söï thaéng lôïi cuûa chuû nghóa xaõ hoäi vaø chuû nghóa coäng

saûn. Ñaûng ta khaúng ñònh laáy chuû nghóa Maùc-Leânin laøm kim chæ nam cho

haønh ñoäng vaø neâu cao tö töôûng Hoà Chí Minh. Noäi dung coát loõi cuûa chuû

nghóa Maùc-Leânin laø tö töôûng veà söï giaûi phoùng con ngöôøi khoûi cheá ñoä boùc

loät ngöôøi. Vì vaäy, trong söï nghieäp xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi cuûa nhaân

daân ta taát nhieân phaûi laáy chuû nghóa Maùc-Leânin laøm kim chæ nam cho hoaït

ñoäng cuûa Daûng vaø caùch maïng Vieät Nam. Tö töôûng Hoà Chí Minh laø söï vaän

duïng saùng taïo chuû nghóa Maùc-Leânin vaøo hoaøn caûnh ñieàu kieän cuï theå cuûa

nöôùc ta, maø coát loõi laø söï keát hôïp chuû nghóa Maùc-Leânin vôùi phong traøo

coâng nhaân vaø chuû nghóa yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta. Tö töôûng ñoù ñaõ trôû

thaønh di saûn tinh thaàn quyù baùu cuûa Ñaûng cuûa daân toäc ta.

-Xaây döïng heä thoáng chính trò xaõ hoäi chuû nghóa mang baûn chaát giai caáp

coâng nhaân, do ñoäi tieân phong cuûa noù laø Ñaûng coäng saûn laõnh ñaïo, ñaûm baûo

cho nhaân daân laø ngöôøi chuû thaät söï cuûa xaõ hoäi, quyeàn löïc xaõ hoäi thuoäc veà

nhaân daân

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét